ترکیب های سازوار و التقاطی در نظریه های روانشناختی و تربیتی

ترکیب میان نظریه‌های روانشناختی و تربیتی، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. اما همواره مخاطره‌ای در کمین ترکیب نظریه‌ها قرار دارد. این مخاطره عبارت از برآمیختن ناهمگن پاره‌های مختلف و چه بسا متخالف نظریه‌هاست که خود ناشی از وجود لایه‌های زیرین و نامحسوس در پیکر نظریه‌های علمی است که به منزله مفروضات بنیادی آن‌ها محسوب می‌شود. ترکیب یافته‌های نظری و عملی نظریه‌هایی که دارای مفروضات بنیادی متفاوتی هستند، به برساختن پیکره‌هایی ناموزون و سرانجام ناپایدار منجر می‌شود که از آن به عنوان ترکیب التقاطی یاد می‌شود. در این مقاله سعی بر آن است که تفاوت‌های اساسی میان ترکیب التقاطی و سازوار مشخص گردد و مراحلی برای فراهم آوردن ترکیب سازوار پیشنهاد شود. به سبب ماهیت تحلیلی بحث، روشی که در این مقاله مورد استفاده قرار گرفته روش تحلیلی است. در خصوص یافته‌های اصلی تحقیق، موارد زیر قابل بیان است: سه شکل از ترکیب التقاطی تحت عنوان‌های ترکیب التقاطی روشی تبیینی، و مبنایی بازشناسی شده است. در مقابل ترکیب التقاطی، ترکیب سازوار قرار دارد. در این مقاله، برای انجام ترکیب سازوار میان نظریه‌ها، مراحل زیر پیشنهاد شده است: فراهم آوردن یک فرازبان برای نظریه‌ها، مشخص کردن نظریه‌های قابل ترکیب، تعدیل نظریه‌های گزیده شده و بازبینی یا آزمون ترکیب جدید