زمینه های شکل گیری اندیشه های احمد بن حنیل

اندیشه ها در بستر مسائل سیاسی و اجتماعی شکل می گیرند. سده های نخستین اسلامی و مشکلات سیاسی فراوان آنها زمینه ساز پیدایش اندیشه هایی بود که با دغدغه حفظ سنت پیامبر6 در عرصه های مختلف سیاسی و فرهنگی جلوه گر شد. احمد بن حنبل (241 ق) را می توان یکی از صاحبان چنین اندیشه ای در آن دوران شمرد. در این مقاله سعی خواهد شد تا با روش درک منطق درونی نظریه سیاسی که الگویی برای شناخت نظریه سیاسی است و با رویکردی تاریخی نظریه احمد بن حنبل درباره حاکمیت جائر بررسی شود. براساس روند پیشنهادی اسپریگنز، ابتدا اوضاع سیاسی – اجتماعی و بحران های قرون دوم و سوم هجری را مورد بررسی قرار می گیرد و در ادامه علل اصلی بحران ها و تاثیر آنها در ایجاد اندیشه های احمد در قالب مولفه هایی چون درگیری های سیاسی، مناقشه های فکری، جهت دهی خاص به روایت ها و احادیث، مناقشه های کلامی و سرانجام اقتداری شدن فقه سیاسی دنبال می شود. مهم ترین نتیجه این عوامل، بروز اندیشه ای برای حفظ حاکمیت جائر و حمایت از قدرت های سیاسی بوده است.