فلسفه و نظریه ی ادبی: تاملی در انحای ادای سهم فلسفه به نظریه ی ادبی

ماهیت نظرورزانه ی نظریه ی ادبی و پیوند آن با فلسفه بویژه در زمانه ی ما به طرق گوناگون مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. این مقاله بی آن که پژوهشی پیشینی در باب انحای پیوند میان فلسفه و نظریه ی ادبی باشد، سعی در روشن ساختن پسینی ادای سهم فلسفه به نظریه ی ادبی دارد و می کوشد نشان دهد فلسفه- برخلاف نظرگاه عمل گرایانه ی رورتی- که معتقد است چیزی به نام بنیادهای عینی معنا یا تفسیر وجود ندارد که اندیشه ی فلسفی روشنگر آن باشد و از همین رو نیازی نیست تا نظریه پردازان ادبی، عمیقا فلسفه را کاشف و روشنگر مباحث نظریه ی ادبی به شمار آورند- چگونه می تواند به نظریه ی ادبی مدد رساند. نویسنده به دنبال موجه ساختن این نظرگاه است که فلسفه دست کم می تواند به چهار طریق عمده و در چهار مساله، ادای سهمی به نظریه ی ادبی داشته باشد و در واقع کل مقاله بسط و تبیین این چهار مساله است: (1) فلسفه به مثابه ی نظریه ای در باب جایگاه هستی شناختی ادبیات و همچون گشاینده ی راهی به سوی درک و فهم وضع هستی شناختی متون ادبی، (2) رفتارگرایی فلسفی و حل مساله ی رسیدن به ذهن مولف (3) فلسفه به مثابه ی پژوهشی در بنیادهای نظریه ی ادبی که می تواند به درک و فهم بهتر بنیادهای نظریه ی ادبی منتهی شود و در نهایت (4) فلسفه به مثابه ی رویکردی انتقادی به نسبیت معرفتی ناشی از نظریه های ادبی مدرن. در پایان بحث، نویسنده نتیجه می گیرد که با پذیرش دخالت فلسفه در همین چهارچوب هم دلایل کافی برای نپذیرفتن نظرگاه رورتی وجود دارد.