خاک های دیرینه (پالئوسل)، انواع و ویژگی های آن در سازند شوریجه (ژوراسیک پسین- کرتاسه پیشین)، حوضه رسوبی کپه داغ، شمال شرق ایران

سازند شوریجه (ژوراسیک پسین-کرتاسه پیشین) در نواحی شرقی و جنوب شرقی حوضه رسوبی کپه داغ، شامل رخساره های آواری است که به سمت نواحی مرکزی و غربی حوضه، لایه های تبخیری و کربناته نیز در توالی رخساره ای این سازند مشاهده می گردد. علاوه بر رخساره های فوق، خاک های دیرینه مختلفی نیز در این سازند شناسایی شده که بر اساس برتری نسبی شش فرآیند خاکزایی به سه دسته هیستوسول ها (Histosols)، اکسی سول ها (Oxisols) و کلسی سول ها (Calcisols) قابل تفکیک اند. کلسی سول های سازند شوریجه بر اساس ترکیب کانی شناسی به انواع کالکریتی و دولوکریتی تقسیم شده اند که هر یک دارای اشکال ماکرومورفولوژی و میکرومورفولوژی ویژه ای هستند. بر اساس اختصاصات ماکروسکوپی و میکروسکوپی (میکرو فابریک های آلفا و بتا)، کالکریت های سازند شوریجه به دو نوع پدوژنیک و غیر پدوژنیک (آب زیرزمینی) تفکیک شده است که هر یک در شرایط ویژه ای شکل گرفته اند. دولوکریت های سازند شوریجه تنها در یک برش (برش اسفیدان) و در سنگ میزبان مادستونی یافت شده و بر اساس ویژگی های خود احتمالا منشا غیر پدوژنیک (آب زیرزمینی) دارند. نوسانات سطح ایستابی همراه با شرایط آب و هوایی خشک تا نیمه خشک منجر به تشکیل کلسی سول های سازند شوریجه شده است.