چالش دین زدایی و یا التقاط در نظام سازی مدرن و راه برون رفت
نویسنده:
چکیده:
آیا جامعه ی اسلامی می تواند جامعه ای مدرن باشد؟ جامعه ی دینی جامعه ای است که در آن، اندیشه ی دین به شکل طبیعی در عقلانیت رفتاری مندرج شده باشد. مدرن بودن هم مساله ای است مربوط به عامل بودن انسان، و پست مدرنیسم یعنی فراتر رفتن و عبور از مرزهای مدرنیته. انسان بیدار و مستقل و حق مدار در جامعه ی اسلامی همواره در جست و جوی فهم این مساله است که کیست، به کجا می رود و برای چه می رود و در این جا مبنایی مهم و اساسی وجود دارد، که رئالیسم اصیل و حق مدارانه است.
در غرب، به سبب سیطره ی دو، سه قرنه ی اندیشه ی لیبرال، به طور طبیعی عقلانیت فنی مطرح گشته است و در اندیشه ی لیبرال مساله ی ریشه، مساله-ای بی معنی و یا بی ارزش اعلام شده است و لذا گشتن به دنبال حل آن عبث و بی فایده تلقی می شود. در مرتبه ی اول، مفهوم بسیار رایج از مدرنیته رواج دارد که در آن به کارگیری ابزار پیشرفته ی تکنولوژیک علامت مدرنیسم است؛ جدای از عمل فرد یا جمع باآن. در مرتبه ی دوم، مدرنیته براساس عقلانیت فنی است که در مرتبه ی پیشرفته تری از تعریف اول قرار دارد و ضمن به کارگیری ابزار پیشرفته، هم به عمل فرد توجه دارد و هم به معیار عقلانیت برای ارزیابی عمل.
در مرتبه ی سوم، مدرنیسم براساس عقلانیت اصیل است که در مرتبه ی پیشرفته تری نسبت به تعریف دوم قرار دارد، زیرا در آن علاوه بر آن که عمل پایه ی مدرن بودن است، معیار ارزیابی عمل نیز دقیقا حقیقی است و هیچ عنصر جعلی در آن نیست.
جامعه ی اسلامی با مفهوم دوم از مدرنیته که در جوامع دموکراتیک لیبرال رواج دارد، ناسازگار است و مفهوم اول از مدرنیته نیز اندیشه ای سطحی است و در حقیقت مدرن زدگی است، نه مدرنیته. اما آنچه بر عقلانیت اصیل استوار و متناسب با جامعه ی دینی است را فرامدرنیسم می نامیم و بر این اساس در جامعه ی اسلامی باید برای توسعه به یکباره آهنگ فرامدرنیته براساس عقلانیت اصیل نماییم.
در غرب، به سبب سیطره ی دو، سه قرنه ی اندیشه ی لیبرال، به طور طبیعی عقلانیت فنی مطرح گشته است و در اندیشه ی لیبرال مساله ی ریشه، مساله-ای بی معنی و یا بی ارزش اعلام شده است و لذا گشتن به دنبال حل آن عبث و بی فایده تلقی می شود. در مرتبه ی اول، مفهوم بسیار رایج از مدرنیته رواج دارد که در آن به کارگیری ابزار پیشرفته ی تکنولوژیک علامت مدرنیسم است؛ جدای از عمل فرد یا جمع باآن. در مرتبه ی دوم، مدرنیته براساس عقلانیت فنی است که در مرتبه ی پیشرفته تری از تعریف اول قرار دارد و ضمن به کارگیری ابزار پیشرفته، هم به عمل فرد توجه دارد و هم به معیار عقلانیت برای ارزیابی عمل.
در مرتبه ی سوم، مدرنیسم براساس عقلانیت اصیل است که در مرتبه ی پیشرفته تری نسبت به تعریف دوم قرار دارد، زیرا در آن علاوه بر آن که عمل پایه ی مدرن بودن است، معیار ارزیابی عمل نیز دقیقا حقیقی است و هیچ عنصر جعلی در آن نیست.
جامعه ی اسلامی با مفهوم دوم از مدرنیته که در جوامع دموکراتیک لیبرال رواج دارد، ناسازگار است و مفهوم اول از مدرنیته نیز اندیشه ای سطحی است و در حقیقت مدرن زدگی است، نه مدرنیته. اما آنچه بر عقلانیت اصیل استوار و متناسب با جامعه ی دینی است را فرامدرنیسم می نامیم و بر این اساس در جامعه ی اسلامی باید برای توسعه به یکباره آهنگ فرامدرنیته براساس عقلانیت اصیل نماییم.
کلیدواژگان:
جامعه ی دینی ، مدرنیسم ، پست مدرنیسم ، فرامدرنیسم ، التقاط ، عقلانیت ، عقلانیت اصیل
زبان:
فارسی
در صفحه:
43
لینک کوتاه:
magiran.com/p1037288
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یکساله به مبلغ 1,390,000ريال میتوانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 70 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!