بررسی نقش عوامل فردی و اجتماعی بر روی شاخص سطح مشارکت بهره برداران در طرح های حفاظت از آب و خاک در منطقه اوارد شهرستان بهشهر

نظر به این که امروزه مشارکت به یک جز اجتناب ناپذیر از طرح های حفاظت از آب و خاک و آبخیزداری تبدیل شده است، بنابراین لازم و ضروری است که عوامل تاثیرگذار و موثر بر روی این فرآیند را شناسایی کرد. تحقیق توصیفی و از نوع پیمایشی بوده، جامعه آماری مورد بررسی گروه بهره برداران ساکن در 11 روستا موجود در حوزه آبخیز اوارد شهرستان بهشهر (2695n=) بودند که با استفاده از رابطه کوکران و روش نمونه گیری تصادفی 219 نفر از آنها به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه بود که روایی آن بر مبنای نظر متخصصان و کارشناسان مورد بررسی قرار گرفت و پایایی آن از طریق آزمون کرونباخ آلفا در 20 نمونه، خارج از جامعه آماری مورد ارزیابی قرار گرفت و معادل 83/0 به دست آمد، پس از تکمیل پرسشنامه ها اطلاعات طبقه بندی و با بهره گیری از آمار توصیفی و شاخص های مرکزی، برای تجزیه و تحلیل داده ها از آماره مربع کای و برای تعیین میزان همبستگی بین متغیرها، از ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شد. نتایج نشان می دهد رابطه میان تعداد افراد تحت تکفل، سطح تحصیلات و سطح منزلت اجتماعی با متغیر شاخص سطح مشارکت در عملیات حفاظت از آب و خاک به خصوص بندهای رسوب گیر و تراس بندی معنی دار نیست. همچنین یافته ها نشان می دهند بین متغیرهای سن، سطح نگرش نسبت به مشارکت، آینده نگری، سطح اعتماد به افراد مختلف، مشارکت در نهادهای اجتماعی و تمایل برای انجام کارهای جمعی با متغیر شاخص سطح مشارکت در عملیات حفاظت از آب و خاک، رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. در نتیجه به منظور حفاظت از خاک در طرح های اصلاحی در حوزه های آبخیز، همواره باید به بررسی عوامل فردی و اجتماعی و روانی تاثیرگذار بر روی این مقوله پرداخته شود تا با استفاده از پتانسیل های مشارکتی ساکنین حوزه آبخیز که همواره ضامن افزایش کارآیی طرح هاست، باعث جلوگیری از سیل و تشدید فرسایش خاک در اراضی شود.