کنترل بیولوژیکی بیماری فوزاریوم سنبله گندم ناشی از Fusarium graminearum با استفاده از سه گونه بومی تریکودرما در زمان های مختلف اسپورپاشی در شرایط مزرعه

فوزاریوم سنبله یکی از بیماری های مهم گندم در مناطق مرطوب و نیمه گرمسیری کشور محسوب می شود. استفاده از عوامل بیولوژیکی یکی از روش های موثر در کنترل این بیماری می باشد. در این پژوهش سه گونه بومی Trichoderma harzianum، T. aroviridae و T. virens به عنوان عوامل بیولوژیک در کنترل این بیماری در سه زمان مختلف اسپورپاشی مورد استفاده قرار گرفتند. همچنین به منظور مقایسه بین میزان تاثیر کنترل عوامل آنتاگونیست با قارچکش های رایج منطقه از قارچکش پروپیکونازول (تیلت) استفاده شد. آزمایش بر روی دو رقم فلات و مغان به صورت آزمایش اسپیلت پلات-فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در شرایط مزرعه انجام شد. هنگامی که سنبله ها در مرحله گرده افشانی بودند اسپورپاشی ها در 3 زمان مختلف که شامل T1 (اسپورپاشی ابتدا با تریکودرما با غلظت 107×3 بعد از دو روز اسپورپاشی با فوزاریوم با غلظت 105×3)، T2 (اسپورپاشی همزمان تریکودرما و فوزاریوم) و T3 (اسپورپاشی ابتدا با فوزاریوم بعد از 2 روز با تریکودرما) انجام گرفتند. سه روز بعد از آخرین اسپورپاشی فاکتورهای بیماری زایی که شامل درصد آلودگی و شدت آلودگی بودند اندازه گیری شدند. عملکرد دانه و وزن هزار دانه نیز بعد از برداشت محصول اندازه گیری شدند. مقایسه میانگین ها نشان داد که در رابطه با درصد و شدت آلودگی و وزن هزاردانه، تمامی تیمارها با تیمار شاهد با آلودگی مصنوعی اختلاف معنی داری داشتند و درصد و شدت آلودگی در آنها کمتر و وزن هزاردانه در آنها بیشتر از تیمار شاهد آلوده بود. همچنین نتایج نشان داد که، تیمار قارچکش با درصد آلودگی 33/40 درصد، شدت آلودگی 38/7 درصد، وزن هزاردانه 3/32 گرم و عملکرد دانه 33/225 گرم در مقایسه با تیمارهای آنتاگونیستی تریکودرما توانست نتایج قابل قابولتری را نشان دهد. در رابطه با زمان های مختلف اسپورپاشی در ارتباط درصد و شدت آلودگی و عملکرد دانه، نتایج نشان داد که تیمارهایی که در زمان T1 استفاده شده بودند نتایج بهتری را در مقایسه با زمان های T2 و زمان T3 نشان داد. در نتیجه زمان T1 به عنوان کارآمدترین زمان مصرف سوسپانسیون تریکودرما شناخته گردید. در رابطه با ارقام گندم نتایج حاکی از این بود که، بین دو رقم فلات و مغان در رابطه با درصد و شدت آلودگی و عملکرد دانه اختلاف معنی داری مشاهده شد و رقم مغان توانست نتایج بهتری را در مقایسه با رقم فلات نشان دهد