کاربرد منطق فازی در پهنه بندی خطر زمین لغزش در حوزه آبخیز چرداول ایلام

یکی از انواع فرایندهای دامنه ای که هر ساله موجب خسارات جانی و مالی فراوان در بسیاری از نقاط ایران و جهان می شود، پدیده زمین لغزش است. تهیه نقشه پهنه بندی زمین لغزش این امکان را فراهم می سازد که مناطق آسیب پذیر شناسایی و در برنامه های محیطی مد نظر قرار گیرند. هدف از این تحقیق پهنه بندی خطر زمین لغزش در حوزه آبخیز چرداول ایلام از طریق تهیه لایه های اطلاعاتی و عوامل موثر بر خطر وقوع زمین لغزش، با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تئوری منطق فازی که شامل اشتراک فازی، جمع جبری، ضرب جبری و فازی گاما می باشد. نقشه پراکنش زمین لغزش های اتفاق افتاده در منطقه با استفاده از عکس های هوایی و مطالعات صحرایی تهیه گردید. مجموعه اطلاعات ورودی مورد استفاده در ارزیابی پتانسیل خطر لغزش در این تحقیق شامل نه لایه؛ شیب، جهت دامنه، ارتفاع از سطح دریا، بارندگی، فاصله از جاده، فاصله از گسل، فاصله از شبکه زهکشی، کاربری اراضی و سنگ شناسی است. برای مقایسه نتایج نقشه های خروجی پهنه بندی خطر زمین لغزش بوسیله اپراتورهای چهارگانه مدل فازی از شاخص نسبت دانسیته (Dr) استفاده شده است. بر اساس این شاخص، نقشه بدست آمده بوسیله اپراتور گاما به لحاظ تفکیک مناسب طبقات خطر زمین لغزش از مطلوبیت بیشتری نسبت به دیگر اپراتورها برخوردار می باشد. به طوری که بیش از 57 درصد زمین لغزش ها در منطقه مورد مطالعه در 7/52 درصد از مساحت منطقه و در دو طبقه خطر بالا و خیلی بالا رخ داده اند. در نهایت به منظور تعیین میزان دقت و کارایی اپراتورهای چهارگانه فازی، نقشه های بدست آمده را با نقشه پهنه بندی واقعی حوزه (روش ارزش اطلاعاتی) مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفت که نتایج بیانگر همپوشانی بالای نقشه فازی گاما با نقشه واقعی است که بیشترین درصد همپوشانی دو نقشه در طبقه پنجم (Very High) با 3/43 درصد و کمترین درصد همپوشانی در طبقه سوم (Moderate) با 1/12 درصد واقع شده است.