چگونگی وحی نبوت از دیدگاه قرآن و روایات

وحی الهی به بشر عموما و به پیامبران خصوصا، به سه شیوه کلی بوده است: یکم. القاء معانی و حقایق در قلب پیامبر الهی یا ولی خدا، بدون لفظ و بدون واسطه فرشته وحی. دوم. وحی از طریق الفاظ و بدون واسطه فرشته وحی. سوم. وحی لفظی یا غیرلفظی بواسطه فرشته وحی. شیوه سوم، رایج ترین شیوه بوده و جیرئیل برترین فرشته وحی به شمار می رود، که به هنگام رساندن پیام الهی به پیامبران به صورت بشر متمثل می شده است و بر اساس روایات آن دسته از پیامبران که رسولان الهی نامیده شده اند، تمثل بشری جبرئیل را در خواب و بیداری مشاهده می کردند، ولی آن دسته از پیامبران که انبیاء الهی نامیده شده اند، فقط در عالم رویا تمثل بشری جبرئیل را مشاهده می کردند. ولی محدث یا امام فقط صدای فرشته را می شنود و از آنجا که این ویژگی مربوط به زمان آگاهی از معارف و احکام دینی به واسطه فرشته است، با دیدن تمثل بشری فرشته توسط محدث و امام در زمان های دیگر منافات ندارد. از طرفی چون مشاهده تمثل بشری فرشته به خودی خود نشانه کمال نیست، این مطلب با برتری امامان اهل بیت: بر پیامبران - غیر از پیامبر اکرم9- ناسازگار نخواهد بود.