دامنه میزبانی و برخی مشخصات مولکولی تعدادی از جدایه های ویروس موزائیک یونجه در استان کرمان

ویروس موزائیک یونجه (Alfalfa mosaic virus، AlMV)‎ یکی از مهم ترین ویروس های یونجه در سرتاسر دنیاست. به منظور مطالعه جدایه های این ویروس در استان کرمان، در طی سالهای 1386 تا 1387 از 514 بوته یونجه با علائم موزائیک، زردی، تاولی شدن سطوح برگ ها، بدشکلی و پیچیدگی و 66 بوته سیب زمینی با علائم زرد ابلقی (Calico)‎، در شهرستان های مختلف استان کرمان نمونه برداری به عمل آمد. آلودگی نمونه های فوق به AlMV با استفاده از آزمون سرولوژیکی الایزای غیر مستقیم (Indirect ELISA)‎ و واکنش RT-PCR با استفاده از جفت آغازگر اختصاصی چارچوب ژنی پروتئین پوششی (CP)‎ اثبات گردید. در مطالعات بیولوژیکی، نمونه های آلوده در شرایط گلخانه بر روی گیاهان محک مایه زنی گردیدند. جدایه های مختلف، در ارقام مختلف توتون (Nicotiana tabacum L.) علائم بسیار متنوعی ایجاد کردند و در بوته های داتوره (Datura maxima)‎ فقط دو جدایه Ke. Si. Al و Ke. Ba. Al علائم ویروسی متفاوتی به ترتیب به صورت ایجاد علائم توته ای و لکه های موضعی نکروز ایجاد نمودند. از بین جدایه های جمع آوری شده، چهار جدایه (شامل سه جدایه یونجه و یک جدایه سیب زمینی) براساس موقعیت جغرافیایی به منظور مطالعات مولکولی انتخاب گردیدند. واکنش RT-PCR با استفاده از جفت آغازگر اختصاصی پروتئین پوششی ویروس منجر به تکثیر قطعه ای به طول 780 جفت باز شد. پس از همسانه سازی جدایه های ایرانی، تعیین ترادف و مقایسه آنها با ناحیه متناظر از جدایه های موجود در بانک ژن، بیانگر درصد تشابه بالا در ترادف اسید نوکلئیک (3‎/98-9‎/92%) و اسید آمینه ترجمه شده از ترادف نوکلئوتیدی (100- 9‎/91%) بین جدایه های ایرانی با جدایه های ایتالیایی این ویروس بود. در درخت فیلوژنتیکی رسم شده براساس ترادف نوکلئوتیدی ناحیه CP، جدایه های AlMV مورد بررسی در این تحقیق و جدایه های ایتالیایی در یک شاخه و جدایه های فرانسوی در شاخه ای جداگانه قرار گرفتند. بررسی بیولوژیکی و تعیین جایگاه فیلوژنتیکی جدایه های AlMV مربوط به استان کرمان برای اولین بار گزارش می شوند.