ارزیابی پایداری تولید علوفه چند گونه مرتعی، در مراتع کوهستانی البرز میانی- استان قزوین

در این پژوهش پایداری تولید علوفه تعدادی از گونه های مراتع کوهستانی الموت قزوین ارزیابی شد. این مراتع کوهستانی جزو حوزه آبریز جنوبی رشته کوه های البرز میانی است و در ارتفاعات شمال شرقی شهرستان قزوین قرار دارد. میزان تولید در هکتار 24 گونه طی چهار سال، با توجه به تراکم گونه در هکتار و میزان تولید هر پایه در 4 تکرار بصورت ماهیانه اندازه گیری شد. تجزیه واریانس مرکب برای تولید کل علوفه خشک گونه های مورد بررسی برحسب کیلوگرم در هکتار با 4 تکرار در قالب طرح کاملا تصادفی برای داده های حاصل از 4 سال انجام شد. نتایج تجزیه واریانس، اختلاف معنی داری را (01/0>P) در بین سالها و در بین گونه ها نشان داد. براساس مقایسه میانگین به روش دانکن در سطح یک درصد و تجزیه خوشه ایگونه ها برای تولید علوفه به روش Ward، گونه های Agropyron intermedium، Verbascum speciosum،Artemisia aucheri، Eryngium billardieri Cousinia esfandiari و Cirsium haussknechtiiتولید علوفه بیشتری نسبت به سایر گونه ها داشتند، اثر متقابل گونه در سال در سطح یک درصد معنی-دار شد و براساس میانگین تولید علوفه بدست آمده در چهار سال مطالعه برای گونه های مورد بررسی عوامل پایداری محاسبه شد. عامل های CVi، S2di و R2i روند یکسانی در معرفی گونه های پایدار داشتند و بیشتر گونه های پایدار براساس این عامل ها تولید علوفه ضعیفی نشان دادند. عوامل bi، W2i و S2i نیز روند مشابهی در بیان پایداری گونه ها داشتند، و بیشتر گونه های پایدار براساس این سه عامل تولید علوفه متوسطی نشان دادند. در مجموع با توجه به عوامل پایداری دو گونه Cousinia esfandiari و Artemisia aucheri پایداری تولید مطلوبی براساس بیشتر عوامل پایداری نشان دادند. گونه های Agropyron intermedium و Cirsium haussknechtii حساس به شرایط نامناسب سالیانه نبودند، و از طرف دیگر گونه های Verbascum speciosum و Eryngium billardieri به شرایط نامطلوب حساسیت بالایی داشتند، بنابراین دو گونه Agropyron intermedium و Artemisia aucheri قابل معرفی برای برنامه های احیاء مرتع مورد نظر می باشند.