تجزیه ی زمین نما و مدل سازی رقومی زمین با استفاده از سطوح ژئومرفیک در بخشی از کوه های زاگرس مرکزی

وقتی مسئله ی پیوستگی اجزا در یک سیستم زمین نما و خاک مد نظر باشد، باید مطالعات بر طبق سطوح مقیاس سلسله مراتبی بررسی گردد. داده های حاصل از سیستم زمین نما و خاک ارتباط مستقیمی با اطلاعات مکانی دارد، به همین دلیل تجزیه ی خصوصیات زمین به طور روز افزونی با سیستم اطلاعات جغرافیایی هم پوشانی حاصل کرده است. مدل تجزیه ی رقومی زمین از مدل رقومی ارتفاع مشتق شده است. شاخص های مدل تجزیه ی رقومی زمین برای مطالعه ی سطوح ژئومرفیک و لندفرم ها در یک ردیف پستی و بلندی به خدمت گرفته شده است. محدوده ای به مساحت 278 هکتار در منطقه ی سد خاکی آیج، شرق شهرستان جونقان، استان چهارمحال و بختیاری در کشور ایران مورد بررسی قرار گرفت. برخی خصوصیات سطوح ژئومرفیک با استفاده از دور کاوی و روش های مدل سازی رقومی زمین، هم چون درون یابی و تسهیم کردن، اندازه گیری شد. سپس شاخص های رقومی خاکی مانند شاخص قدرت جریان روان آب، شاخص انتقال رسوب، و شاخص خیسی از مدل رقومی ارتفاع برای شش برش عرضی یا توالی های محدوده ی مورد مطالعه به دست آمد. در هر موقعیت مکانی که شاخص قدرت جریان روان آب افزایش داشت، سرعت و حجم سیل آب بالا بود، به طوری که شاخص انتقال رسوب فزونی گرفت، و شاخص خیسی به حداقل خود رسید. برای همه ی توالی ها به استثناء توالی 4، شاخص قدرت جریان روان آب با شاخص انتقال رسوب همبستگی نزدیکی برقرار کرد. در توالی 4، شاخص خیسی هماهنگ با شاخص انتقال رسوب یک سیر صعودی را دنبال نمود. بنابراین تجمع رسوب و نفوذ آب، مسبب توسعه ی بیشتر خاک ها در توالی 4 شد. در توالی 1، 2، 3، 5 و 6 شاخص قدرت جریان روان آب و انتقال رسوب هماهنگ افزایش پیدا کرد، شاخص خیسی کاهش یافت، و سبب توسعه ی کمتر خاک ها شد. درصد شیب، نفوذ آب و حجم رسوبات از مهم ترین عوامل اثرگذار بر روی پیکر بندی زمین نما و لندفرم در محدوه ی مورد مطالعه می باشد. هدف از این تحقیق، مطالعه ی مقدماتی تجزیه ی زمین نما به روش های تحلیلی و ترکیبی بوده، به طوری که شناسایی خاک ها برای ارزیابی تناسب اراضی واقع گرا شود.