مدل سازی اثر طول دامنه بر ویژگی های فرسایش شیاری به کمک تابع گامای ناقص در منطقه احمد آباد مشهد

فرسایش شیاری که در نتیجه تمرکز رواناب در روی دامنه به وجود می آید، یکی از انواع فرسایش های آبی است که در مقیاس جهانی بیشترین مقدار هدر رفت خاک را به خود اختصاص داده است. از آنجا که طول دامنه یکی از عوامل موثر در میزان فرسایش می باشد، در این تحقیق سعی شد تغییرات عرض، عمق، سطح مقطع و فراوانی شیارها در طول دامنه مورد بررسی قرار گیرد. علاوه بر آن چگونگی تغییرات اجزاء اصلی تشکیل دهنده خاک با تغییر در طول دامنه بررسی شد. برای این منظور در روی دامنه هایی از منطقه احمد آباد مشهد که فرسایش شیاری در آن ها کاملا مشهود است، ترانسکت های 50 متری در طول های دامنه 10، 20، 30، 40 و 50 متری (نسبت به خط الراس) انتخاب شدند. در طول هر یک از ترانسکت ها، ویژگی های فرسایش شیاری اندازه گیری شدند. عدم برازش مدل های خطی، درجه دوم و درجه سوم بر داده های مشاهده ای بیانگر عدم توانایی این مدل ها در بیان ارتباط پارامتر های مورد بررسی با طول دامنه می باشند. ضمن آن که معادلات لگاریتمی هم از ضریب تبیین مناسبی برخوردار نبودند. بنابراین به منظور به دست آوردن رابطه مناسب بین پارامترهای مذکور از تابع ریاضی گامای ناقص استفاده گردید. این تابع به خوبی بر تمامی پارامترهای مورد بررسی (به جز فراوانی شیارها و میزان متوسط رس خاک) در سطح 5 درصد برازش یافت. بر اساس نتایج حاصل با افزایش طول دامنه، میزان متوسط شن موجود در خاک کاهش و متوسط میزان سیلت موجود در خاک، متوسط عمق و سطح مقطع شیارها افزایش یافت. همچنین با افزایش طول دامنه متوسط عرض شیارها افزایش و پس از آن کاهش یافت.