علل گرایش شیخ مفید و سیدمرتضی به عقل گرایی اعتزالی در قرن چهارم هجری

این مقاله به منظور درک ریشه های گرایش شیعه امامیه به عقل گرایی اعتزالی به بررسی علل گرایش دو متکلم بزرگ امامیه شیخ مفید و سید مرتضی علم الهدی - پیشوایان امامی سده چهارم هجری به عقل گرایی اعتزالی می پردازد. هر چند گرایش شیعه امامیه به عقل گرایی اعتزالی با مجادلات فراوان همراه بود اما سرانجام این گرایش در قرن چهارم هجری در سایه حکومت و حمایت آل بویه به وسیله این دو متکلم به ثمر نشست. برای این پیوند عواملی همچون غیبت امام مهدی (عج)، نیاز جامعه امامیه به دانش کلامی نظام مند در جهت بقای خود، همگرایی سیاسی میان شیعه و معتزله، سازگاری فکری سیدمرتضی و شیخ مفید با مبانی اعتزالی و البته پیوندهای کلامی و تاریخی میان این دو فرقه که سابقه آن به پیش از سده یاد شده می رسیده است، مطرح می شود.