بررسی علل کاهش API گراویتی نفت خام در مخازن بنگستان میدان نفتی منصوری

خصوصیات فیزیکی و شیمیایی ترکیبات هیدروکربنی از قبیل گرانروی، درجه API، متاثر از نوع مواد آلی اولیه آن ها، محیط رسوب گذاری سنگ منشا و ضخامت رسوبات روی سنگ منشا می باشد. بر اساس مشاهدات جهانی، یکی از مشخصات نفت مخزن، افزایش درجه API با افزایش عمق است. افزایش پختگی حرارتی نفت در سنگ های منشا عمیق تر و زایش نفت سبک تر از کروژن در اعماق بیشتر، به همراه افزایش شکست حرارتی نفت درون مخزن و تولید نفت های سبک تر در مخازن عمیق تر، موجب می شود تا با افزایش عمق، درجه API نفت ها افزایش یابد.
در ایران نیز حوضه نفتی زاگرس از این قاعده مستثنی نبوده و کیفیت نفت خام در افق های مختلف چینه ای، به ازای افزایش عمق مخزن بهبود می یابد. این قاعده در مواردی با استثناهایی همراه است که نمونه ای از آن در میدان منصوری، واقع در فروبار دزفول، در جنوب غرب ایران مشاهده می شود. در این میدان درجه API نفت خام از مخزن بالایی (آسماری) به مخزن پایینی (ایلام)، سیر نزولی نشان داده و پس از آن به مخزن پایین تر (سروک) افزایش می یابد. همچنین، تجمع نفت سنگین به صورت آسفالت، مستقلا در بخشی از توالی چینه ای در یکی از چاه ها مشاهده شده است.
در این تحقیق، با انجام آنالیزهای مختلف بر روی نمونه های نفت خام مخازن مختلف میدان منصوری، علل کاهش غیر طبیعی API گراویتی نفت خام در مخزن ایلام این میدان نسبت به مخازن آسماری و سروک بررسی شده است. بررسی حاضر نشان داد که علت تغییر API، جدایش ثقلی نفت در حین مهاجرت نفت از سنگ منشا به مخازن بالاتر بوده و احتمالا به دلیل اثر جذب هیدروکربورهای قطبی بیشتر بر روی نفت مخزن ایلام و سیستم تغذیه مختلف در فازهای مختلف، درجه API نفت آن نسبت به نفت مخازن آسماری و سروک کمتر است