احوال و مقامات عرفانی(پیدایش، سیر و بالندگی آن در بازه زمانی

در فرهنگ اسلامی، آنچه که «احوال و مقامات عرفانی» نامیده شد، ابتدا به صورت مفاهیم ایمانی، اخلاقی و معنوی در قرآن کریم و سنت رسول خدا (ص) مطرح شده بود و به تدریج و با درجات مختلف، در عمل اصحاب و تابعین و دیگر مسلمانان راه یافت وسپس، با توجه به جنبه باطنی و معنوی حالات و مقامات و تغییرات و تحولاتی که در روح انسان ایجاد می کنند، از مفاهیم اخلاقی و ایمانی به عوامل سیر و سلوک باطنی تبدیل شدند و خلعت «اصطلاحات عرفانی» را یافتند.
به گفته برخی از عارفان اهل سنت، اولین شخصیتی که از احوال و مقامات از جنبه عرفانی آن سخن گفته است،سرسلسله عارفان، امام علی(ع)، است و پس از حضرت، از راه اصحاب خاص و سر وی و نیز توسط زاهدان و سالکان راه عرفان، بحث احوال و مقامات مورد توجه و عمل قرار گرفته و به رشد و بالندگی خود رسیده است.
در این مقاله، با توجه به اهمیت جایگاه بحث«احوال و مقامات عرفانی» در عرفان اسلامی، با بررسی تاریخی و تحلیلی در متون مهم و اصیل عرفانی، به بررسی و پاسخ این سوال پرداخته می شود که زمان پیدایی «احوال و مقامات عرفانی» چه هنگام است و سیر آن چگونه است و تحولات مهم و اساسی آن تا پایان قرن پنجم چیست؟