شوق به وصال معشوق وبیزاری جستن از این سرای خاکی

براهل فضل و پویندگان راه علم و ادب پوشیده نیست که شیخ بهاءالدین محمد عاملی، عالمی بود ذوفنون که در اکثر علوم زمانهء خویش وارد گردیده، در رشد و اعتلای آنان سهمی انکارناپذیر داشت.شیخ،در شاخه های مختلف علوم، از فقه و اصول وحکمت و فلسفه گرفته تا ریاضیات و هیئت و هندسه و نجوم و اسطرلاب و حتی علوم غریبه ای همچون رمل و جفر و طلسمات، تبحر داشت اما یکی دیگر از جوانب شخصیتی شیخ،شعر و شاعری و ادب دوستی اوست. وی در مثنوی های شیروشکر،نان وپنیروهمچنین درحکایات منثور موش وگربه، با باریک اندیشی و نکته پردازی خاص خویش و با زبانی طنزگونه وکنایه دار، بیزاری اش را از وابستگی های این دنیایی همچون مال و منال وجاه و جلال، بیان می کند و ازهمنشینی با افراد ریاکار،متملق،دنیادوست وظاهرساز،دوری می جوید. شیخ بهائی می کوشدتا خود را در راه وصال معشوق ازلی و ابدی افکند وهرآنچه وی را از پیمودن این راه بازمی دارد،از خود جدا سازد و به دور اندازد تا بدین وسیله بتواند به لقاء ذات باری تعالی نائل آید. نوشتار حاضر بر آن است تا در حد توان، زوایای مختلف مثنوی های شیر و شکر، نان و پنیر و همچنین حکایات منثور موش و گربه را مورد تحلیل قرار دهد و این شوق وصال معشوق و بیزاری جستن از سرای فانی و خاکی را از بند بند بیت ها و سطرها بیرون بکشد.