مروری بر زندگی فاطمه ام الحسن بنت محمد بن مکی و جایگاه علمی او

قرن هشتم و نهم هجری از قرن های درخشان اسلامی است که زنان حضور جدی در علوم مختلف بخصوص علوم اسلامی داشته اند. در این دوره، زنان محدث مورد توجه و اعتماد عالمان و ناقدان حدیث واقع شده اند و مردان بسیاری در این قرن از زنان محدث اجازه حدیث و نقل آن را گرفته اند. به دلیل اهمیت این دوره، بررسی زندگی اجتماعی و علمی زنان عالم و فقیه این عصر می تواند الهام بخش اندیشه های محدثات در قرون بعدی باشد. یکی از زنان عالم این قرن، فاطمه ام الحسن ملقب به ست المشایخ، دختر گرامی شهید اول است. فعالیت های حدیثی زنان در عصر وی، معرفی شخصیت فاطمه ام الحسن (ولادت، زادگاه، و تبار و خاندان وی)، اقوال بزرگان در مورد وی و همچنین زندگی علمی، اساتید و مشایخ او از جمله مباحثی است که این نوشتار به آنها پرداخته است. آنچه در این میان از اهمیت برخوردار است این است که امروزه آثار علمی چندانی از وی باقی نمانده و در دست نیست و تنها، سندی تاریخی یا هبه نامه از وی به یادگار مانده است و گفته شده که این سند گواه جلال و تواضع او در برابر علم و علماست. در پایان، از شرایط سیاسی و اجتماعی و وضعیت مذهبی عصر وی سخن به میان آمده است.