مرگ ترحم آمیز از دیدگاه اسلام

پایین آمدن قدرت تحمل بشر امروزی در برابر درد و بهره گیری از اشیاء تسهیل کننده مرگ، امکان زنده نگه داشتن طولانی مدت بیماران صعب العلاج و همچنین استفاده از اعضاء بدن افراد دچار مرگ مغزی برای پیوند، باعث گردیده تا توجه بیشتری نسبت به انتخاب قتل نفس یا اتانازی شود. این مطالعه به بررسی قتل نفس انتخابی یا اتانازی از دیدگاه فقه اسلامی می پردازد.

این مطالعه با بررسی قوانین کشور های مختلف و فتاوی عمده فقها و علمای معاصر شیعه در خصوص قتل نفس یا اتانازی، انجام شد. همچنین از تحقیق و تتبع در آیات قرآن و روایات و نیز فتاوی فقها نیز برای دستیابی به یک نتیجه متقن و مستدل استفاده گردید.

قرآن کشتن یک فرد را معادل کشتن همه انسان ها به حساب می آورد. بر اساس یک تکلیف الزامی و الهی، قتل نفس و یا کشتن دیگران از گناهان کبیره است. مرگ پرهیز از درمان، در نگاه عرف و عقل، خودکشی نیست. امتناع پزشک از درمان بیمار، قتل نفس به حساب نیامده و قصاص و دیه ای بر آن جاری نیست. ولی به دلیل کوتاهی در حفظ جان یک مسلمان، گناه بزرگی مرتکب شده است. در اتانازی صرف دلسوزی و راحت نمودن بیمار، مانع صدق قتل نفس نشده و چنین کاری شرعا ناروا و حرام است. اگر قتل نفس با اذن و رضایت بیمار باشد، قصاص و دیه ای ندارد. در خصوص قتل مرگ مغزی، برابر نظر بعضی از فقها، بیمار مرده به حساب می آید. عده ای هم، دلیل ذکر شده را کافی نمی دانند. دیدگاه بعضی از کشورها با قبول اتانازی در حمایت قانون که متاثر از دیدگاه های علمی دانشمندان آنها است، بدون در نظر داشتن جنبه های اعتقادی آنها بیان گردید.

نتایج مطالعه نشان داد که اتانازی یا قتل نفس از روی ترحم و یا پرهیز از درمان، بدون اطلاع فرد و یا با تقاضای او و حتی اکراه و تهدید نیز، مجاز نخواهد بود.