بررسی رویکرد نخبگان ایرانی به نظم اجتماعی

انگیزه اصلی در پرداختن به مسئله رویکرد نخبگان به نظم اجتماعی، رفع حیرت برآمده از پارادوکسی است که خود از دو رویکرد متفاوت درباره ی نظم اجتماعی در جامعه ایران ناشی می شود. به طوری که در یک سو نگرش بسیاری از مردم و نخبگان جامعه بر این قرار است که برای حل مشکلات و اختلالات ناشی از بی نظمی در حوزه های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی به کاربرد زور و قدرت اعتقاد دارند و در نهایت رویکرد مشارکتی را برای حل مشکلات جامعه ایران، دارای کارایی لازم نمی دانند. از سوی دیگر تعداد زیادی از نخبگان و مردم هستند که برای حل مشکلات بر تعاون و همکاری و مشارکت مردم تاکید می کنند بنابراین در این مقاله رویکرد نخبگان به نظم در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در قالب این سوال اصلی که نخبگان به کدام یک از این دو رویکرد بیشتر گرایش دارند؟ مورد بررسی و مطالعه قرار خواهد گرفت.
روش بررسی حاضر از نظر هدف، کاربردی- توسعه ای است و از نظر شیوه جمع آوری داده ها، توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری آن کلیه نخبگان ساکن در شهر تهران است که 234 نفر از آنان به روش نمونه گیری تعمدی (هدفمند) در سال 1390 انتخاب شده بودند. ابزار گرد آوری داده ها پرسش نامه محقق ساخته است.
یافته های این پژوهش حاکی از آن است که انتظامی ترین رویکرد نخبگان مربوط به نظم سیاسی با میانگین 3/64 و انحراف معیار 0/83 است. همچنین انسجامی ترین رویکرد نخبگان مربوط به نظم اجتماعی با میانگین 1/89 و انحراف 0/79 می باشد. رویکرد نخبگان به نظم اقتصادی با میانگین 2 و انحراف معیار 0/82 در حوزه نظم انسجامی قرار می گیرد. لکن رویکرد آنان به نظم فرهنگی با میانگین 2/74 و انحراف معیار 0/81 در حوزه نظم التقاطی متمایل به انسجامی قرار می گیرد. به عبارت دیگر، رتبه بندی رویکرد نخبگان به نظم در ابعاد چهار گانه از نظم انسجامی به انتظامی به ترتیب عبارت است از:1-نظم اجتماعی؛ 2- نظم اقتصادی؛ 3- نظم فرهنگی؛ 4- نظم سیاسی.
نتایج این بررسی نشان می دهند که رویکرد نخبگان به نظم اجتماعی یک رویکرد التقاطی متمایل به انسجامی است؛ به عبارت ساده تر نخبگان برای برقراری یک نظم پایدار و مطلوب بیشتر اعتقاد به همکاری و مشارکت مردم دارند لکن این اعتقاد حالت صد درصد ندارد. از همین رو در کنار استفاده از مشارکت های مردمی به کاربرد زور و قدرت نیز معتقدند. به نظر نخبگان ایجاد نظم مطلوب و پایدار در درجه اول با همکاری ومشارکت مردم و سپس با استفاده از زور وقدرت به دست می آید.