نگاهی جامعه شناسی و روانشناسی به فرقه کیسانیه

فرقه کیسانیه اولین فرقه انشعابی بود که شش سال پس از شهادت امام حسین(ع) از شیعه راستین به وجود آمد. پیروان این فرقه به مهدویت و امامت محمد بن حنفیه به عنوان امام چهارم قائل بودند، و معتقد به اینکه وی نمرده بلکه در کوه رضوی پنهان است و روزی ظهور خواهد کرد. مختار با مشروعیتی که از جانب محمد بن حنفیه کسب کرده بود توانست قاتلان امام حسین(ع) را قصاص کند. محمد بن حنفیه دارای یک شخصیت کاریزماتیک بود و به عنوان یک نخبه(برگزیده) محسوب می شد. برخی افراد که عمدتا می توان آنها را جز عوام طبقه بندی کرد و از منظر روانشناسی نقش توده منفعل را ایفا می کردند به محمد بن حنفیه پیوستند. بررسی خاستگاه کیسانیه و علل پیدایش آن مساله این نوشتار است. در این مقاله از روش کتابخانه ای و تحلیل تاریخی بهره جسته ایم.