تاثیر نوع محیط کشت و گونه بر القای بافت جنین زا در جنین زایی رویشی جنس کاج (Pinus L.)

امروزه تولید گیاهچه از طریق جنین زایی رویشی به عنوان روشی پربازده و امیدبخش به منظور همگروه سازی ژنوتیپ های منتخب و کاربرد آن در برنامه های اصلاحی سوزنی برگان مورد توجه قرار گرفته است. اگرچه هم اکنون این روش در کشور ما جنبه پژوهشی دارد، ولی انتظار می رود به زودی جایگزین روش های سنتی گردد. هدف از تحقیق حاضر، تعیین محیط کشت مناسب و انتخاب گونه های برتر از نظر تولید بافت جنین زاست. بنابراین با استفاده از دو محیط کشت متفاوت، امکان جنین زایی رویشی در 5 گونه متفاوت کاج مورد بررسی قرار گرفت. مرحله القای بافت جنین زا با استفاده از ریزنمونه جنین زایشی بالغ و محیط کشت های DCR و HLM-1 در گونه های Pinus eldarica، P. brutia، P. nigra، P. radiata و P. sylvestris انجام شد. سطح مقطع بافت جنین زا در دو مرحله (3 و 6 هفته پس از کشت اولیه) اندازه گیری شد. طبق نتایج بدست آمده، اثر نوع محیط کشت و گونه بر مقدار القای بافت جنین زا معنی دار بوده و بهترین نتایج در گونه Pinus eldarica و محیط DCR حاصل شد. به منظور پرآوری بافت-های جنین زا، واکشت بافت ها به مدت 10 هفته و هر دو هفته یک بار در محیط کشت تازه انجام شد. سپس بافت های جنین زا به مدت 2 هفته در معرض دو پیش تیمار محیط کشت بدون تنظیم کننده رشد و محیط کشت محتوی 10 میکرومول در لیتر 2،4-D و 5 میکرومول در لیتر BA قرار گرفتند و درنهایت به منظور بلوغ جنین رویشی از بافت جنین زا، قطعه های بافت جنین زا با وزن تقریبی 75 تا 100 میلی گرم به محیط کشت DCR حاوی 25 میلی گرم در لیتر آبسیزیک اسید، 60 گرم در لیتر ساکارز و 4 گرم در لیتر ژلرایت انتقال یافتند. محیط کشت DCR با همین ترکیب ولی بدون آبسیزیک اسید به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. با وجود مشاهده ساختارهای پیش جنینی در بافت جنین زا، تبدیل پیش جنین به جنین کامل انجام نشد و تنها در تعداد معدودی از بافت های گونه P. eldarica ساختارهای جنینی غیرطبیعی (طویل و شیشه ای) مشاهده شد.