تنقیح مناط و مقایسه آن با قیاس

مساله تنقیح مناط در علم اصول و نیز استنباط احکام به خصوص در مورد احکام غیر عبادی اهمیت زیادی دارد. برخی از اصولیون آن را از موارد قیاس شمرده اند و با استناد به ادله ناهیه از پیروی قیاس حجیت آن را مردود دانسته اند؛ اما در میان معتقدان به آن گروهی شباهت تنقیح مناط را با قیاس انکار کرده اند و گروهی دیگر آن را از موارد قیاس مقبول دانسته اند. با وجود مخالفت برخی از فقهای شیعه با آن، عملا مورد استفاده فراوان قرار گرفته است.از این رو در نوشتار حاضر ضمن تبیین تنقیح مناط و اقسام آن و نیز پیشینه و اهمیت تنقیح مناط، برخی از نمونه های وقوع تنقیح مناط در علم فقه که بر امکان وقوعی و جواز آن دلالت دارند، مورد اشاره قرار گرفته و چگونگی تفاوت آن با قیاس بررسی شده است.