بررسی عوامل موثر بر بقا و یا پژمردگی سه گونه درختچهای مستقر بر سنگهای آهکی پس از تجدید حیات طبیعی اولیه

بر روی دامنه های سنگی آهکی منطقه مهریز یزد تجمع عمده درختچه ها در پاره ای از نقاط از جمله درزه سنگها که امکان تجمع خاک و ریشهدوانی را فراهم کردهاست میباشد. در این محدوده مطالعاتی برخی از گونه های درختچهای مستقر شده پس از تجدید حیات اولیه دچار پژمردگی میشوند اما بخش زیادی از درختچه های همین گونه ها نیز باقی مانده و به حیات خود ادامه دادهاند. با توجه به اهمیت شناخت دلیل پراکنش، بقا و یا زوال گونه های موجود، در این تحقیق پس از تعیین مکانهای همگن طی عملیات میدانی اقدام به جمع آوری نمونه های خاک در عمقهای 10-0، 30-10 و 50-30 سانتیمتر از ناحیه ریشهای گونه های درختچهای مستقر در درزه سنگ (Amygdalus scoparia Pistacia atlantica و Ficus juhanica) شد. همچنین نمونه های پژمرده سه گونه نامبرده نیز به تعداد لازم شناسایی و از خاک ناحیه ریشهای آنها در سه عمق مذکور در درزه سنگ نمونه گیری صورت گرفت. سپس خصوصیات خاکشناسی شامل هدایت الکتریکی، مواد آلی، فسفر، پتاسیم، نیتروژن، کربنات کلسیم، بافت خاک، درصد رطوبت خاک و سنگریزه در آزمایشگاه تعیین شد. نتایج حاصل از مقایسه خصوصیات خاک شناسی ناحیه ریشهای توسط آزمون توکی در سطح احتمال 05/0 در بین گونه های زنده، گونه های پژمرده و گونه های پژمرده با زنده نشان داد که از نظر درصد رطوبت خاک در عمقهای 30-10 و 50-30 سانتیمتر بین گونه های درختچهای زنده اختلاف معنیدار وجود دارد به طوری که در درزه های محل استقرار Pistacia atlantica، Ficus juhanica و Amygdalus scoparia به ترتیب بیشترین تا کمترین مقدار رطوبت وجود دارد. همچنین بین گونه های درختچهای پژمرده و زنده مربوط به هرکدام از گونه ها نیز در عمقهای 30-10 و 50-30 سانتیمتر از نظر درصد رطوبت خاک اختلاف معنیدار وجود دارد و محل استقرار گونه های زنده از رطوبت بیشتری برخوردار است. از لحاظ سایر خصوصیات خاک شناسی بین گونه های زنده، گونه های پژمرده و گونه های پژمرده با زنده مورد بررسی در سه عمق مورد بررسی اختلاف معنی داری وجود ندارد. بنابراین نتایج ما نشان داد که اختلاف در مقدار رطوبت موجود در درزه ها تعیین کننده نوع گونه درختچهای مستقر شده در آن مکان و بقا یا پژمردگی آن در طول دوره خشکی بر روی دامنه های سنگی محدوده مورد مطالعه میباشد.