تلقیح مصنوعی و وضعیت نسب مولود حاصل از آن در تاملات اندیشمندان فقه و حقوق

تلقیح مصنوعی، یکی از پدیده های شگفت دنیای مدرن است. با توجه به اینکه این بحث به طور خاص در زمره مباحث کتب فقهی فقهای متقدم مطرح نشده است، می تواند منشا ایجاد مسائل مختلف فقهی و حقوقی باشد. هرچند در آغاز، برخی از اربابان ساحت فقه قائل به ممنوعیت مطلق در همه صور تلقیح مصنوعی بوده اند، یا بعضی دیگر از مراجع معظم تقلید در مقام افتا، حتی تلقیح نطفه زوج به زوجه شرعی و قانونی خود را محل تامل و اشکال می دانستند، اما با به رسمیت شناختن این مسئله به جواز از سوی برخی دیگر از صاحبان افتا، و شرعی و قانونی دانستن نسب اطفال ناشی از تلقیح مصنوعی، اختلافات نظری عدیده ای به وجود آمد که دیدگاه های جدیدی را مطرح کرد و به بازخوانی بیانات شرعی پرداخته شد.
بررسی ها نشان می دهد با وجود مخالفت پاره ای از فقی هان و صاحب نظران، دلایل استنادی به لحاظ نظری برای اثبات مدعا تمام نیست و همه صور تلقیح مصنوعی، فاقد منع شرعی است. قول به جواز در انواع آن، که مطابق با نظر برخی از مراجع معظم تقلید همچون آیت الله خامنه ای است، قابل دفاع به نظر می رسد. همچنین با مطمح نظر قرار دادن مصالح کودکان متولد از تلقیح مصنوعی، و مشروع و قانونی دانستن نسب این کودکان در همه اشکال تلقیح، می توان گام بزرگی در راستای رفع تبعیض و جلوگیری از مشکلات بعدی در جامعه اسلامی برداشت.