تبیین سازگاری علم خدا به جزئیات با تغییرناپذیری او در آثار مشاهیر فلسفه و کلام

خداوند از سویی، موجودی ثابت و تغییرناپذیر است که زمان و مکان و موجودات مکانی و زمانی در او تاثیری نمی گذارند و از سوی دیگر، عالم به جزئیات است؛ جزئیاتی که متغیر بوده و در نگاه نخست، تغییر در آنها موجب تغییر در علم و در نتیجه در ذات خدا خواهد شد. اینکه آیا علم خدا به جزئیات با تغییرناپذیری علم خدا و سپس ذات خدا سازگار یا ناسازگار است، مسئله مهم این نوشتار است.
نگارنده بر آن است تا به بررسی این مسئله در آثار مشاهیر فلسفه و کلام بپردازد که چگونه از سویی، خداوند را موجودی تغییرناپذیر دانسته و از سوی دیگر، او را عالم به جزئیات معرفی کرده اند. بر اساس مهم ترین یافته های این تحقیق، راه حل هایی مختلف بر اساس رویکردهایی متفاوت از سوی مشاهیر فلسفه و کلام ارائه شده است. به نظر می رسد جنجالی ترین دیدگاه میان فلاسفه، دیدگاه ابن سینا بوده است، ضمن آنکه نظریه فاضل مقداد را باید سرفصلی تازه در مسئله علم خدا در کلام اسلامی به شمار آورد.