جستاری در مفهوم و ماهیت تجربه دینی از دیدگاه اقبال لاهوری

اقبال لاهوری از منظر تجربه دینی به دین نگریسته و اساس معرفت دینی را تجربه دینی می داند. از این رو، رویکرد دین شناسی اقبال تحت رهیافت تجربه دینی است که به دین به منزله معرفتی که محصول نوعی تجربه است می نگرد. او معرفت دینی را تفسیر تجربه دینی، و مانند دیگر تجربه های انسان، معرفت بخش می داند. اقبال اولین کسی است که از تجربه دینی و همسان بودن وحی با آن سخن به میان آورده و از تحویل و ارجاع وحی اسلامی به تجربه دینی سخن گفته است. این دیدگاه دارای لوازمی همچون نفی سرشت زبانی وحی، نفی عصمت پیامبر و خطاپذیری وحی، بشری بودن و الهی نبودن دین، نفی خاتمیت و بسط تجربه نبوی می باشد. هدف نوشتار حاضر، بیان توصیف ماهیت تجربه دینی و تبیین رویکرد معرفت شناسی، روش شناسی و دین شناسی و تجربه دینی اقبال می باشد که با روش توصیفی و تحلیلی، با تبیین دیدگاه اقبال به پیامدها و اشکالات و نقد و بررسی آن خواهیم پرداخت.