نماد، نقاب و اسطوره در شعر پایداری قیصر امین پور Print

شعر دفاع مقدس در ذات و اصالت خود، دارای کارکردهای نمادین و اسطوره ای است. این کارکردها به لحاظ ماهیت، ماندگار و پایدار و از ویژگی های «فرامکانی» و «فرازمانی» برخوردارند. نمادها و مفاهیم وابسته به آن مانند؛ نقاب و اسطوره، همواره در دو حوزه معناگرایی و تصویرآفرینی شعر دفاع مقدس نقشی عمیق داشته اند و همین دو خصلت ادبی، سبب شده است تا در سازوکار سرایندگی، به شکلی کارآمد مورد توجه قرار گیرند. قیصر امین پور به عنوان شاعر انقلاب و جنگ با نمادینه کردن مفاهیم پایداری، آن ها را از خطر روزمر گی و ابتذال دور کرده و به آن ها خصلت فرازبانی و فراملیتی بخشیده است. علاوه بر این هنگامی که یک ملت مورد هجوم قرار می گیرد، نیاز به قهرمان سازی و قهرمان پروری در میان مردم احساس می شود؛ از این رو امین پور به بازآفرینی شخصیت های تاریخی، ملی و دینی پرداخته و الگوهای دیروزین را با واقعیت های امروزین جنگ پیوند زده است. مقاله حاضر بر آن است، تاثیر جنگ را بر میزان به کارگیری، تحولات و دگرگونی های معنایی نماد، نقاب، فراخوانی شخصیت ها و اسطوره، در اشعار قیصر امین پور بررسی کند. روش خاص پژوهش، تحلیلی- استقرایی است و در پایان این نتیجه حاصل شد که شاعر عناصر نماد، نقاب و اسطوره را برای غنای هنری اشعار جنگ، هویت سازی ملی و پیوند اندیشه دینی با فضای جامعه استفاده کرده است. همچنین شاعر در پرداختن به این گونه مفاهیم وجه تحریکی و خیزشی آن ها را همواره مد نظر داشته است. تقسیم نمادها و اسطوره های شاعر به پنچ حوزه طبیعی، شخصی مثبت، شخصی منفی، حیوانی و موارد دیگر حاکی از علاقه شاعر به غنای هنری و ادبی اشعارش است