تخت رستم و مقبره کمبوجیه؛ آیا بنای ناتمام تخت رستم در پارس می تواند مقبره کمبوجیه دوم باشد؟!

همان طوری که می دانیم تاکنون مقبره بسیاری از پادشاهان بنام و مشهور هخامنشی مانند مقبره کورش کبیر در پاسارگاد، مقبره داریوش اول، خشایارشاه، اردشیر اول و داریوش دوم در نقش رستم و مقبره اردشیر دوم، اردشیر سوم و مقبره ناتمام داریوش سوم در تخت جمشید شناسایی شده اند. اما از کمبوجیه دوم، فاتح مصر، مقبره شناخته شده ای باقی نمانده است. به رغم گزارش یکی از الواح گلی تخت جمشید که در آن اشاره به مقبره کمبوجیه در نریزاش (Narezzash: نیریز) دارد که از جانب مدیریت تخت جمشید، ماهانه یک گوسفند جهت آیین دینی به آنجا ارسال می گردید اما اکثر پژوهشگران به تکرار همان نظریه هرتسفلد اکتفا کرده اند که وی برای اولین بار در سال 1935 م. بنای نیمه تمام مشهور به «تخت رستم» درشمال تخت جمشید و در نزدیکی نقش رستم را به عنوان مقبره کمبوجیه دوم مطرح کرد. در این مقاله کوشش بر آن است تا با استفاده از داده های باستان شناسی، الواح و متون تاریخی به بررسی نظریه فوق الذکر بپردازد. برای این منظور سعی شده است ابتدا به دوران کوتاه پادشاهی کمبوجیه دوم در ایران اشاره شود و سپس به بررسی موقعیت جغرافیایی و نیز آثار به جای مانده از یک بنای سنگی مشهور به تخت رستم و در مجاورت آن یک کاخ سلطنتی و آثار نقش رستم خصوصا کعبه زرتشت که همگی در منطقه شمال تخت جمشید قرار دارند پرداخته شود. در پایان نشان داده خواهد شد که مجموعه آثار بر جای مانده در شمال جلگه مرودشت یادآور آثار دشت پاسارگاد است که به احتمال بسیار به وسیله کمبوجیه پی افکنده شده و بنای تخت رستم به احتمال زیاد، طرح نیمه تمام مقبره کمبوجیه به سبک مقبره کورش می باشد که با مرگ نابهنگام وی و روی کارآمدن داریوش، نیمه تمام رها گردید و پس از مرگش مکان دیگری در نیریز برای وی ساخته و در آن دفن شد.