توسعه و کاربرد مدل چند معیاره فازی قیمت گذاری آب در شبکه های آبیاری

ارزش گذاری واقعی آب کشاورزی نقش موثری در تخصیص بهینه منابع آب، استقلال مالی شبکه های آبیاری، تامین هزینه های استحصال آب و افزایش بهره وری آب دارد. این تحقیق با هدف توسعه یک مدل چند معیاره فازی قیمت گذاری آب در شبکه های آبیاری انجام گرفت. مدل در ارزیابی قیمت آب شبکه آبیاری ورامین استفاده گردید. در توسعه مدل، 13 معیار کمی و کیفی موثر بر قیمت واقعی آب شبکه های آبیاری در نظر گرفته شد. محاسبه و همگن سازی معیارها، تعیین وزن معیارها، تعریف کلاس ها، محاسبه درجه عضویت معیارها در هرکلاس، تشکیل بردار عضویت نهایی، تشکیل بردار قیمت و ترکیب این دو بردار به منظور محاسبه قیمت نهایی آب مهم ترین مراحل توسعه مدل بودند. نتایج نشان داد که سه معیار نوع شبکه آبیاری، میزان استقلال از حمایتهای دولتی و میزان درآمد در واحد سطح شبکه موثرترین عوامل بر تعیین قیمت آب می باشند. قیمت آب شبکه ورامین بر اساس مدل چند معیاره فازی 33/547 ریال بر مترمکعب برآورد گردید این درحالی است که قیمت تمام شده آب بر اساس هزینه استحصال آب 33/944 ریال بر متر مکعب تعیین شد. قیمت آب بهای فعلی رایج در شبکه نیز 96 ریال بر متر مکعب می باشد. مقایسه نتایج نشان می دهد که قیمت آب بهای شبکه مورد مطالعه تفاوت فاحشی با مقادیر قیمت آب برآوردی مدل و روش هزینه استحصال آب داشته که بیانگر فاصله ارزشی قابل توجه بین ارزش واقعی آب و آب بهای رایج است. در واقع مدل چند معیاره قیمت گذاری فازی با لحاظ شرایط واقعی که مقدار معیارها غالبا کمتر از حد ایده آل هستند، قیمت را تا حدی تعدیل کرده و قیمت واقعی تری از آب را بدست می دهد. قیمت آب برآورد شده مدل می تواند به عنوان قیمت واقعی آب این شبکه تلقی شده که البته پرداخت این قیمت توسط بهره برداران بدون ایجاد زیر ساخت های لازم تقریبا غیر ممکن می نماید. مدل معرفی شده در این تحقیق از کارآیی مطلوبی در ارزیابی شرایط و عوامل موثر ارزش گذاری آب در شبکه های آبیاری برخوردار بوده و زمینه تعیین ارزش واقعی آب در این سامانه ها را فراهم می نماید.