میزان اجرای «راهنمای کشوری مراقبت های حین لیبر و زایمان» در بیمارستان های آموزشی- درمانی منتخب شهر تهران

زایمان به عنوان پدیده ای که منجر به تولد نوزاد می گردد، جزء جدایی ناپذیر زندگی بشر است. این پدیده در جهان روند صعودی داشته است. با پیشرفت علوم پزشکی، انسان همواره درصدد بهبود کیفیت فرآیند زایمان بوده است.کیفیت و نحوه ارایه مراقبت های مامایی از موثرترین عوامل بر نتایج زایمان است و بر سلامت فیزیکی و عاطفی مادر و نوزاد تاثیر قابل توجهی می گذارد. پژوهش توصیفی حاضر با هدف بررسی میزان اجرای راهنمای کشوری مراقبت های حین لیبر و زایمان در بیمارستان های آموزشی- درمانی منتخب شهر تهران انجام گرفت.
نمونه گیری به روش سهمیه ای انجام شد. روند نمونه گیری در چهار بیمارستان شهید اکبرآبادی، آرش، میرزا کوچک خان و هدایت شهر تهران به مدت سه ماه از فروردین الی خرداد سال 1390 به طول انجامید. در این مدت عملکرد ارایه دهندگان مراقبت در حین ارایه خدمت بر روی 200 مادر باردار که با هدف زایمان طبیعی در بخش لیبر و زایمان بستری شده بودند مشاهده شد. ابزار گرداوری داده ها شامل: یک فرم اطلاعات دموگرافیک مادر باردار، یک چک لیست مشاهده مراقبت و سه پرسشنامه بررسی عوامل مرتبط با اجرا بود. فرم اطلاعات دموگرافیک از طریق مصاحبه با مادر، چک لیست ها به طریق مشاهده و پرسشنامه توسط ارایه دهندگان مراقبت (اعم از دانشجو و پرسنل) تکمیل شدند. اعتبار ابزار با روش اعتبار محتوایی تایید گردید. پایایی چک لیست و پرسشنامه به ترتیب از طریق مشاهده همزمان (93/0= r) و آزمون مجدد (9/0= r) بررسی شد. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و همبستگی و با کمک نرم افزار SPSS نسخه 17 تجزیه و تحلیل شدند.
یافته های این پژوهش نشان داد که میانگین درصد اجرای مراقبت های لیبر و زایمان در حیطه شرح حال گرفتن (3/88، مطلوب)، کنترل علایم حیاتی (6/64، متوسط)، انجام معاینه شکم (5/38، متوسط)، ارزیابی اولیه (4/83، مطلوب)، حیطه مراقبت های حین دردهای زایمان (5/22، نامطلوب)، حیطه روش های کاهش درد زایمان (5/63، متوسط)، حیطه بررسی پیشرفت زایمان (5/71، مطلوب)، حیطه انجام زایمان طبیعی (5/89، مطلوب) و حیطه اداره بلافاصله بعد از زایمان (5/89، مطلوب) بوده است. از نظر میزان آگاهی، 5/57% از ارایه دهندگان (اکثریت) دارای آگاهی متوسط بودند و صرفا 10% از آن ها نگرش منفی نسبت به مراقبت های راهنمای کشوری لیبر و زایمان داشتند. بین میانگین نمره آگاهی ارایه دهندگان و میزان اجرای مراقبت ارتباط آماری معنادار وجود داشت (03/0= p). همچنین از میان عوامل مرتبط دموگرافیک، صرفا میان نمره آگاهی و سابقه کار بالینی ارایه دهندگان خدمت ارتباط آماری معنادار وجود داشت (04/0= p).
از آنجایی که میزان اجرای مراقبت های لیبر و زایمان در تعدادی از معیارها و حیطه ها نامطلوب است، ارتقای کیفیت مراقبت ها و نظارت بر اجرای دستورالعمل ها پس از تدوین پیشنهاد می شود.