تاثیر راه های تجارتی در تحولات تجاری بیرجند سده سیزده و چهارده شمسی

یکی از مباحث مطرح در مطالعات تاریخ اجتماعی و اقتصادی به ویژه در پژوهش های تاریخ محلی، وضعیت راه ها و مسیرهای تجاری است. راه ها نقش مهمی در مبادلات بازرگانی، داد و ستد های علمی و فرهنگی و شکوفایی تمدنی ایفا می کنند. عوامل متعددی در سده ی سیزده و چهارده شمسی (عصر قاجار و پهلوی) بر وضعیت جاده های ارتباطی اثر گذاشته اند و به دنبال آن شهرهایی که در مسیر این راه ها قرار داشته، تحت تاثیر عوامل مذکور، دچار تحول شده اند. در مقاله حاضر، ابتدا کلیاتی در مورد وضعیت جاده ها و حمل و نقل در ایران در سده سیزده و چهارده شمسی بیان شده، آنگاه موقعیت بیرجند از جنبه مسیرهای ارتباطی مورد ارزیابی قرار گرفته است. در این بررسی نقش عوامل داخلی موثر در رونق و بهبود راه ها در منطقه از طریق اشاره به اقدامات حکام محلی مورد ارزیابی قرار گرفته است. تاثیر عوامل خارجی نیز از گزارشهای آنان و اقدامات و مداخلات مستقیم و گاه غیر مستقیم آنان در منطقه آشکار می شود.