نگرش بر مفهوم دولت در اندیشه سیاسی اخوان المسلمین و ابن خلدون

ابن خلدون از جامعه شناسان شهیر قرن هشتم هجری با رویکردی طبیعی به دولت، آن را مبتنی بر زور و خشونت می بیند که بعدا در قالب آرمانی خلافت نمایان می شود. وی با آوردن شواهدی از صدر اسلام، اسلام محمدی (ص) را مبتنی بر عصبیت قبیله ای می داند که در گذر تاریخ تغییر چهره داده و شکل سلطنتی به خود می گیرد.از سوی دیگر متفکرین اخوان المسلمین نیز در خصوص پدیده دولت، ماهیت جهانشمول اعتقادات اسلامی به ویژه خلافت اسلامی به اظهار نظر پرداخته اند. ایده اخوان در مورد دولت، بعضا محل برداشتهای متمایز طرفداران این جمعیت قرار گرفته و هرکدام از آنان با بهره گیری حداقلی و حداکثری پدیده دولت، را با معیار شرع مقدس اسلام مورد بررسی و کنکاش قرار داده اند. در این مقاله ابتدا رویکرد نظری ابن خلدون در خصوص پدیده دولت مطرح شده و سپس ایده دولت، کارگزار و جریان قدرت از منظر اندیشمندان اخوان المسلمین مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت چنین نتیجه گرفته شده است که رویکرد اخوان المسلمین به دولت با نظریه ابن خلدونی دولت، همخوانی دارد.