بررسی مهترین عوامل موثر در دبی حداکثر سیلاب از طریق آنالیز حساسیت روابط تجربی

از جمله مباحث مهم و حیاتی در مطالعات هیدرولوژی، مبحث سیل و سیل خیزی است که به دنبال آن ضرورت بررسی دبی حداکثر لحظه ای رژیم رودخانه است. محاسبات سازه ای و اقدامات زیر بنایی در حوزه، ارتباط تنگاتنگی با مقدار واقعی یا برآورد دقیق دبی حداکثر لحظه ای سیل دارد. از آنجا که بیشتر حوزه ها، در کشور فاقد آمار یا دارای آمار کوتاه مدت و ناقص هستند، بنابراین جهت برآورد دبی لحظه ای، در بیشتر مواقع ناگزیر به استفاده از روابط تجربی مبتنی بر مساحت حوزه هستیم. این روابط در مناطق دیگر جهان تنظیم شده و جهت به دست آوردن نتایج مناسب، باید اقدام به تجزیه و تحلیل و بررسی حساسیت آنها کرد. به این منظور آنالیز حساسیت پارامترهای به کار رفته در روابط تجربی برآورد دبی حداکثر لحظه ای با هدف تعیین نقش هر یک از پارامترها در خروجی مدل، ضروری است. در این تحقیق نیز با ارائه یک روش جدید که ضمن سادگی، از کارآیی مناسبی برخوردار است؛ 10 رابطه تجربی کریگر، دیکن، فولر، فانینگ، انگلیز، کوتان، مایر، روش سازمان زمین شناسی آمریکا، هورتون و روش جرمن که برخی جزء روش های شناخته شده و کاربردی هستند، مورد آنالیز حساسیت قرار گرفتند. نتایج حاصله نشان دهنده حساسیت بالای تمامی روابط نسبت به مساحت های کم است به طوری که تغییرات کم در سطوح پایین تاثیر زیادی در مقدار خروجی مدل یعنی دبی اوج سیل دارد. همچنین در بیشتر روابط در مساحت های بالا تاثیر تغییرات این پارامتر بر مقادیر دبی سیل نسبت به تغییرات ضریب منطقه ای کمتر است به طوری که افزایش کمیت مساحت حوزه باعث کاهش اثر آن بر دبی اوج سیل می شود. برخی از روابط مانند روش فولر نسبت به تغییرات دوره بازگشت در دوره بازگشت های پائین بسیار حساس هستند. به طور کلی باید اضافه کرد که مهمترین عامل و کم اهمیت ترین عامل (از نظر تاثیر روی دبی سیلاب) در روش های مختلف و نیز دامنه های مختلف مورد نظر متفاوت می باشند.