ارزیابی نظام مدیریت ایمنی بیمار در بخش مراقبت های ویژه

پیچیدگی وضعیت بالینی، عدم هوشیاری بیماران و وجود تجهیزات فراوان، بخش مراقبت های ویژه را یکی از مستعدترین بخش ها برای وقوع آسیب و رویداد ناخواسته برای بیماران ساخته است.

مطالعه به منظور ارزیابی نظام مدیریت ایمنی بیمار در بخش مراقبت های ویژه بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران انجام شد.

این پژوهش توصیفی در سال 1390 در 9 بیمارستان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام شد که بخش مراقبت ویژه داشتند. جهت شناسایی وضع عمومی موجود در فضای این بیمارستان ها از پیمایش ساختاری ارزیابی ایمنی بیمار استفاده شد. حجم نمونه شامل 54 نفر از کارکنان، مدیران ارشد و میانی و بیماران و همراهان آن ها بود که مورد مصاحبه قرار گرفتند. برای شناخت اختصاصی بخش مراقبت ویژه از نظر ایمنی بیماران، از روش تحلیل شکست ها و آثار آن ها ((FMEA به صورت بحث گروهی در گروه بالینی بخش مراقبت ویژه و برای طراحی نظام مدیریت ایمنی بیمار از منطق ولره (volere) بر مبنای شناسایی نیازمندی های کارکردی و غیرکارکردی نظام جدید بهره گرفته شد.

میانگین کل جامعه آماری در مورد 6 مولفه اصلی پرسش نامه (شامل فرهنگ ایمنی، رهبری ایمنی، مشارکت بیمار و خانواده، گزارش دهی خطاها و رخدادهای ایمنی، فن آوری و محیط و آموزش ایمنی) پایین تر از حد مورد انتظار بود. پاره ای از شکست های شناسایی شده در روش تحلیل شکست ها و آثار آن ها برای بخش مراقبت ویژه عبارت بودند از: اشتباه در پذیرش و ترخیص بیمار، اشتباه های دارویی، سقوط بیمار و بالا بودن عفونت در بخش. بالاترین امتیاز محاسبه شده براساس عدد اولویت خطر RPN)) بالا بودن عفونت در بخش و پایین ترین امتیاز مربوط به تعویض مرتب لوله تراشه و لوله گذاری پشت سر هم به دلیل ناتوانی در باز کردن راه هوایی بیمار بود. آشنایی و مسوولیت پذیری گروه بالینی، مدیران و کارکنان بیمارستانی در قبال ایمنی بیماران کم بود و ریشه بسیاری از آسیب ها و رویدادهای ناخواسته در بخش مراقبت ویژه، به مسایل سازمانی و مدیریتی بر می گشت.

با توجه به یافته ها، نیاز به طراحی نظام مدیریت ایمنی بیمار در بخش مراقبت ویژه به شدت احساس می شود و نظام پیشنهادی حاصل از این پژوهش به همه بخش های مراقبت ویژه قابل تعمیم است.