فراهنجاری نحوی در غزلیات شمس تبریزی

موضوع اساسی در این مقاله فراهنجاری نحوی در دیوان شمس است که شگفتی و تنوع خاصی به غزل های وی می بخشد. نگارنده، پس از پرداختن به موضوعات آشنایی زدایی و برجسته سازی به عنوان مباحث مقدماتی، مقاله را با تاکید بر مشخصه هایی چون: تطبیق صفت با موصوف، عدم مطابقت نهاد با فاعل، ایجاد پرش ضمیر، گسترش دادن جزء اول فعل و نیز با طرح مولفه هایی نظیر قلب نحوی، مطابقه ی فاعلی، چینش واژگانی، استعمال هنری فعل های مرکب به عنوان عناصر نظم آفرین، بیان می کند که مولانا قصد دارد ضمن ایجاد آشنایی زدایی و درنگ هنری، خواننده را برای کشف مقاصد زیباشناسی انحرافات و سرپیچی های نحوی خود که عبارت است از القاء مفهوم کثرت و تنوع و گریز از محدودیت ها، ترغیب کند و نیز مخاطب را در رسیدن به شکل هنری خود از طریق توجه به نقش عناصر نظم آفرین راهنمایی نماید. نتیجه آن که: تصرفات و نوآوری های نحوی مولوی در دیوان شمس، که به واسطه ی انعطاف پذیری زبان فارسی و به سبب ضرورت وزنی، داشتن زبان حماسی، الهام گیری از زبان مردم، ناخودآگاهی و... صورت می گیرد، از آن رو که توانسته صورت های ذهنی مولوی را درست و کامل به مخاطب منتقل کند، زیبا، هنری و پذیرفتنی است.