تحلیلی بر تعلق مکانی و عوامل موثر بر آن در سکونتگاه های غیر رسمی (مورد مطالعه: محدوده ی شرق کال عیدگاه سبزوار)

در این پژوهش وضعیت ابعاد تعلق مکانی ساکنان سکونتگاه غیر رسمی شرق کال عیدگاه سبزوار و عوامل موثر بر آن مورد سنجش قرار گرفته است. تعلق مکانی که بیانگر پیوند یا ارتباط عمیق افراد با مکانهای خاص است، نقشی تعیین کننده در بهره مندی و تداوم حضور انسان در مکان دارد.هویت مکانی، وابستگی مکانی، تعلق عاطفی و پیوند اجتماعی ابعاد این مفهوم را شکل می دهند که تحت تاثیر مجموعه شرایط محیطی، اجتماعی، فردی قرار دارند؛ بنابراین هر مکانی با توجه به شرایط خاص خود سطح متفاوتی از تعلق مکانی را به ساکنان خود عرضه می کند. در کل طرح موضوع تعلق مکانی در سکونتگاه های غیر رسمی که از نظر پایداری شرایط اجتماعی، اقتصادی و محیطی دچار مساله هستند؛ هم از جهت نقش آن از منظر انسان شناسی و جامعه شناختی(ایجاد هویت فردی و جمعی، همبستگی بین افراد و...) و هم از منظر برنامه ریزی اجتماع محور (نقشی که تعلق مکانی می تواند در افزایش تمایل افراد برای مشارکت در امر به سازی محله داشته باشند) دارای اهمیت است. تحقیق حاضر از نوع پیمایشی است و از پرسشنامه برای جمع آوری داده های میدانی استفاده شده است؛ حجم نمونه 130 نفر،روش نمونه گیری، تصادفی ساده و واحد تحلیل سرپرست خانوار می باشد. روش تحلیل این داده ها نیز آزمون های آماری شامل آزمون برابری نسبت ها، آزمون دوجمله ای، آزمون همبستگی لامبدا و ضریب همبستگی اسپیرمن است که هرکدام با توجه به نوع فرضیه و مقیاس متغیرها مورد استفاده قرار گرفته است.
در کل نتایج این تحقیق نشان می دهد که سطح تعلق مکانی ساکنان محدوده ی شرق کال عیدگاه در 4 بعد تعلق عاطفی،وابستگی مکانی، پیوند اجتماعی و هویت مکانی در حد بالایی است که این امر متناقض با تصور رایج و نقض کننده ی فرضیه ی اول تحقیق مبنی بر پایین بودن سطح تعلق مکانی ساکنان اینگونه مکانهاست. علاوه بر این، تحقیق حاضر این نتیجه را به دست می دهد که ارتباط معناداری بین میزان رضایت ساکنان از وضعیت اجتماعی و کالبدی محیطی سکونتگاه با میزان تعلق مکانی آنان وجود دارد؛ اما ارتباط بین ویژگی های فردی و سطح تعلق مکانی معنادار نیست.