بررسی تاثیرات متقابل جامعه، دانشگاه و محققین بر تولید علم در دانشگاه

دانشگاه، محققین و جامعه تاثیرات متقابلی بر یکدیگر دارند که حاصل آن سودمندی نتایج تحقیقات و کاربست تولیدات علمی در خدمت جامعه است. اما به رغم اهمیت موضوع، مطالعات نشان داده است که در بسیاری از کشورهای در حال توسعه فرایند تولید علم بدون درنظر داشتن نیازهای واقعی این جوامع در جریان است. هدف این پژوهش بررسی تاثیرات جامعه، دانشگاه و محققین بر تولید علم در دانشگاه است که از دیدگاه اعضای هیات علمی مورد بررسی قرار گرفته است.
این پژوهش به روش توصیفی - مقطعی بر روی 220 نفر از اعضای هیات دانشگاه علوم پزشکی شیراز در سال 1387 با روش نمونه گیری طبقه ای از دانشکده های مختلف انتخاب شد. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته شامل 27 سوال بسته در مقیاس لیکرت در 5 حیطه عوامل دانشگاهی، محققین، نظام آموزشی، فضای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی استفاده شد که روایی آن از دیدگاه 15 نفر از متخصصین و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به میزان 92/0تایید گردید. نتایج با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
از دیدگاه اعضای هیات علمی عوامل مربوط به نظام آموزشی بیشترین و فضای سیاسی کمترین تاثیر را بر سودمندی تولیدات علمی داشته است. میانگین نمره دیدگاه زنان به طور معنی داری بیش از مردان، اعضای هیات علمی با مرتبه مربی بیش از اعضای هیات علمی با مرتبه استادی، دانشیاری و استادی و همچنین افراد دارای مسئولیت اجرایی کمتر از افرادی بود که مسئولیت اجرایی نداشتند.
اصلاح نظام آموزشی در راستای تربیت انسان هایی متفکر، خلاق و تحلیل گر از ضرورت های مهم جامعه است. توسعه و ترویج فرهنگ علمی در جامعه از دیگر عواملی است که زمینه توجه و حساسیت به تولید علم را در آحاد جامعه فراهم می نماید. همچنین لازم است رهبران دانشگاهی به دور از کشمکش های سیاسی، فضای علمی برای توسعه دانش و تولیدات علمی فراهم آورند و بدین ترتیب از اتلاف بخش زیادی از نیرو و انرژی علمی دانشگاه و به تعویق افتادن برنامه ها جلوگیری شود.