پژوهشی در قصیده شینیه «جلاء الروح» جامی از دیدگاه ادبیات تعلیمی

ادبیات تعلیمی- به مثابه نوع ادبی ارزشمند و مهم و بهترین نمود خواننده محوری - در کنار دیگر انواع ادبی همچون ادبیات حماسی، ادبیات غنایی و ادبیات نمایشی از پیشینه ای کهن برخوردار است. این نوع ادبی فارسی، گنجینه ای از آموزه های اخلاقی است که با هدف دگرگونی رفتاری مخاطب، برانگیختن صفات نیکوی اخلاقی، تعلیم حکمت و آموزش اخلاق، تببین مسایل تربیتی، فلسفی، مذهبی و مفاهیم پند واندرزی و بیدارکردن وجدان خفته وی، تاثیری درخور توجه بر خواننده دارد؛ چرا که پیوندی گسترده با مخاطب دارد. رویکرد شاعران و ادیبان به بیان اندرزها و حکمت ها در قالب شعر از سده چهارم قمری به بعد آغاز شد و در این میان، نورالدین عبدالرحمان جامی- سراینده سده نهم هجری قمری- جایگاهی بارز در بسط و گسترش ادبیات تعلیمی فارسی دارد. دیوان جامی از نظر دارا بودن درون مایه های حکمی و مفاهیم پندگونه در خور توجه است. قصیده «جلاءالروح» او مشهور به قصیده «شینیه» که از اقبال ویژه ای برخوردار است، سرشار از آموزه های حکمی و تعلیمی است که در آیینه آن می توان مضمون پردازی اخلاقی و اندیشه ورزی حکمی و پند گونه خاقانی را به آشکارا دید. هدف از نگارش این مقاله، تبیین تعالیم حکمی و تربیتی و آموزه های اخلاقی از طریق کندوکاو در قصیده شینیه «جلاء الروح» جامی است.