بررسی گسترش کاربری اراضی شهری در مقیاس منطقه ای با توسعه یک مدل چندعامله

گسترش شهرها، پدیده ای آشنا در کشورهای در حال توسعه است. مهاجرت و رشد جمعیت موجب کاهش اثربخشی تلاشهایی شده است که سعی در محدود نگه داشتن کران شهرها داشته اند. بنابراین، برنامه ریزان شهری همواره به دنبال راهکارهایی بوده اند که با مدلسازی توسعه، آنان را قادر سازد تا از توسعه های نامطلوب شهری جلوگیری نماید. از آنجا که تا کنون بیشتر مدلهای ارائه شده بر شبیه سازی گسترش کاربری اراضی شهری در اطراف شهرها متمرکز بوده اند، مدلهایی که در یک مقیاس منطقه ای عمل نمایند اهمیت زیادتری می یابند.
در این تحقیق، مدلی عامل-بنیان برای شبیه سازی گسترش کاربری اراضی شهری در منطقه ای از استان قزوین با مساحت 1620 کیلومتر مربع، طراحی و پیاده سازی شده است. در این مدل، توسعه دهندگان زمین به عنوان عاملهایی در نظر گرفته شده اند که در سطح منطقه حرکت کرده، شرایط زمینها را برای توسعه می سنجند. دو سناریو در این پژوهش بررسی می شود. در سناریوی نخست تمام عاملها مشابه هستند و در سناریوی دوم عاملها به پنج دسته با خصوصیات متفاوت تقسیم می شوند. همچنین با توجه به ماهیت مکانی مساله، از GIS به منظور آماده کردن محیط عمل عاملها و نیز برای جمع بندی و تحلیل نتایج استفاده شده است.
جهت ارزیابی مدل، داده های سال 2005 به مدل وارد و از داده های سال 2010 برای مقایسه نتایج استفاده گشت. پس از تنظیم و کالیبره نمودن مدل، بهترین پاسخ مدل در سناریوی دوم به دست آمد که حاکی از تطابق 18/78 درصدی پاسخهای مدل با شرایط واقعی بر حسب شاخص کاپا بود. این نتایج نشانگر توانایی مدل در شناسایی مناطقی است که دچار توسعه سریع شهری می شوند. همچنین مشخص شد که تقسیم بندی عاملها در دسته های مختلف سبب بهبود نتایج شبیه سازی می گردد.