بررسی تجمع فلزات سنگین در ذرت علوفهای تحت آبیاری با فاضلاب (منطقه جنوب شهر تهران)

این پژوهش به منظور بررسی اثر آبیاری با فاضلاب بر تجمع عناصر و فلزات سنگین در گیاه ذرت علوف های در اراضی کشاورزی جنوب تهران انجام شد. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تیمار و سه تکرار پایه ریزی گردید. تیمارهای مورد مطالعه شامل آب چاه (شاهد)، فاضلاب و ترکیبی از آب چاه و فاضلاب بودند. نتایج آزمایش نشان داد که اثر تیمارها بر تجمع عناصر سرب و نیکل و همچنین عناصر مس و روی در گیاه، به ترتیب در سطح 1 درصد و 5 درصد معنی دار بود. اما اختلاف معنی داری بین تیمارها از نظر عناصر پر مصرف نیتروژن، فسفر و پتاسیم مشاهده نگردید. بررسی تجمع عناصر در اندام های مختلف ذرت نشان داد که بیشترین تجمع فلزات سنگین (بجز کادمیوم) در ریشه ها و عناصر پر مصرف در دانه بود. مقایسه میانگین غلظت عناصر در اندام های ذرت با استفاده از آزمون دانکن نشان داد که اختلاف معنی داری بین تیمارها از نظر عناصر کادمیوم، کروم، سرب، مس، روی و نیکل در ریشه و همچنین روی در ساقه و فسفر و پتاسیم در دانه وجود داشت. اما اختلاف معنی داری بین تیمارها در برگ مشاهده نگردید. تجمع سرب در گیاه ذرت در تیمار فاضلاب، بیش از mg/kg 10و در حد مسمومیت برای تغذیه دام بود. نظر به آثار خطرناک سرب در انسان و حیوانات لازم است برای استفاده از فاضلاب شهری و پساب ها جهت آبیاری ذرت علوف های در جنوب تهران محدودیت های قانونی در نظر گرفته شود. از آنجایی که تجمع کادمیوم و نیکل در دانه ذرت علوف های تحت تیمار آبیاری با فاضلاب، بیش از حد معمول و در حد مسمومیت بود، بهتر است جهت سلامت انسان از دانه ذرت علوف های تحت تیمار آبیاری با فاضلاب به عنوان تازه خوری استفاده نگردد.