تحلیل و سنجش بوم شناختی وضعیت مکانی روشنه های تجدید حیات در تیپ های گوناگون جنگل های طبیعی راش شمال ایران (مطالعه موردی: بخش گرازبن، جنگل خیرود)

بدون شک استمرار تجدید حیات جنگل یکی از مهم ترین جنبه های مدیریت پایدار جنگل هاست. شناخت و تعیین الگوی توزیع و پراکنش تجدید حیات در تیپ های گوناگون جنگل و تحولات آن در مدیریت اکوسیستم های طبیعی موثر است. بنابراین، با شناخت دقیق تحولات تیپ های جنگلی، مدیریت و اجرای درست دخالت ها، با تجدید حیات طبیعی در تیپ های جنگلی می توان درنهایت جنگلی با ساختار طبیعی موردنظر تربیت کرد. بدین منظور، بخش گرازبن از جنگل خیرود واقع در شرق نوشهر برای تحقیق انتخاب شد و کلیه روشنه هایی که تجدید حیات در آنها مستقر شده بود مکان یابی شدند. برای دستیابی به ساختار مکانی و کمی کردن سنجه های مربوط به روشنه ها، از آنالیز سنجه های سیمای سرزمین در محیط GISو FRAGSTATSاستفاده شد. براساس نتایج این تحقیق، در مجموع تعداد 723 روشنه در سطح تیپ های گوناگون شناسایی شد. بیشترین و کمترین فاصله بین روشنه ها در این تحقیق به ترتیب بین260 و 54 متر مشاهده شد. با توجه به نتایج سنجه میانگین فاصله بین روشنه ها، پراکنش روشنه ها در تیپ های ممرز- راش، راش خالص و ممرز- بلوط همراه با شیردار یکنواخت، در تیپ های ممرز- راش همراه با بلوط و راش- ممرز تصادفی و در تیپ های ممرز- راش همراه با افرا و همچنین راش- ممرز همراه با نمدار کپه ای است. در این تحقیق نتایج حاصل از سنجه های گوناگون نشان داد که بیشترین پایداری اکولوژیکی و تنوع روشنه ها به ترتیب در تیپ های راش خالص، راش- ممرز و ممرز- بلوط همراه با شیردار و کمترین پایداری در تیپ های ممرز-راش همراه با افرا، ممرز- راش همراه با بلوط و بلوط- ممرز مشاهده می شود. با استناد به سنجه های اندازه گیری شده، الگوی پراکنش و ساختار روشنه ها در تیپ های راش- ممرز، راش خالص و ممرز- راش پراکنش و یکنواختی بهتری از تیپ های دیگر دارد و می تواند الگوی طبیعی زادآوری جهت پیروی از فرآیندهای طبیعی و پایداری استمرار و بقای منابع جنگلی درنظر گرفته شود.