نقش حقوق بشر در واگرایی سیاسی جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه ی اروپا

حقوق بشر از جمله موضوعاتی است که از نقش حایز اهمیتی در روابط میان جمهوری اسلامی ایران و اتحادیهی اروپا برخوردار است. بر اساس منشور اتحادیهی اروپا، حقوق بشر سنگ بنای سیاست خارجی مشترک این اتحادیه محسوب میشود. در این راستا، اعضای اتحادیهی اروپا همواره در مذاکرات سیاسی با مقامات ایرانی، از وضعیت حقوق بشر در ایران انتقاد کرده، خواستار بهبود این وضعیت شده اند. آنها مواردی نظیر اعدام، شلاق، سنگسار، عدم تساوی سهمالارث زنان با مردان، عدم احراز برخی مشاغل توسط زنان، نقض آزادی بیان و حقوق مطبوعات و مسایلی از این قبیل را مبنای دغدغه های حقوق بشری خود مطرح مینمایند، بدون اینکه به شرایط فرهنگی، تاریخی، مذهبی و سنتی ملت ایران توجه کنند. در مقابل، جمهوری اسلامی ایران بر این اعتقاد است که اجرای بسیاری از هنجارهای حقوق بشری؛ بسته به شرایط اجتماعی، فرهنگی و مذهبی از یک جامعه به جامعهی دیگر متفاوت است. برای مثال جمهوری اسلامی ایران مجازات قصاص را در راستای اجرای عدالت و حقوق بشر ارزیابی کرده و آن را نشاتگرفته از احکام قانونی اسلام میداند. وجود اختلافات نظری و بینالاذهانی موجب شده که تاکنون دو طرف با چالشی به نام حقوق بشر در روابط دوجانبه مواجه باشند. اعضای اتحادیهی اروپا بارها اقدام به انتشار بیانیه ها و اعلامیه های مختلف و سخنرانی در مجامع بینالمللی علیه وضعیت حقوق بشر در ایران کردهاند. در مقابل، جمهوری اسلامی ایران نیز با ابزارهای مختلف نظیر گفتگوهای حقوق بشری با اروپاییان جهت رفع سوء تفاهمات و پاسخگویی به اعلامیه های اتحادیهی اروپا تلاش کرده است تا عامل حقوق بشر را در واگرایی روابط دو طرف تضعیف کند. در این پژوهش نقش عامل حقوق بشر در واگرایی سیاسی اتحادیهی اروپا و جمهوری اسلامی ایران مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است