بررسی میزان تابش پرتو گامای طبیعی در منازل مسکونی و تعیین دوز موثر دریافتی سالانه ساکنان استان همدان در سال 1391

بشر همواره تحت تابش پرتوهای یونیزان محیطی قرار دارد که می تواند اثرات زیان باری داشته باشد. بنابراین اندازه گیری تابش زمینه ای طبیعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این مطالعه میزان دوز موثر زمینه ای طبیعی ناشی از پرتوهای گاما در فضای بسته منازل استان همدان مورد اندازه گیری قرار گرفت.
در این مطالعه مقطعی، برای تعیین آهنگ دوز در فضای بسته هر یک از شهرستان های استان همدان چهار ایستگاه در امتداد چهار جهت جغرافیایی اصلی و یک ایستگاه نیز در مرکز شهرستان انتخاب گردید. با توجه به تعداد خانوار هر شهرستان، در هر یک از ایستگاه های پنج گانه تعدادی منزل به صورت تصادفی انتخاب گردید و با استفاده از دستگاه سرویمتر RDS-110 آهنگ دوز طبیعی زمینه در فضای بسته اندازه گیری شد. سپس با استفاده از یافته های مطالعه قبلی در خصوص اندازه گیری میزان پرتوهای گامای طبیعی در فضای باز استان و نتایج اندازه گیری آهنگ دوز ناشی از تابش های زمینه ای طبیعی، میزان دوز موثر سالانه ساکنان استان همدان ناشی از تابش های زمینه ای طبیعی تعیین گردید.
در میان شهرستان های استان همدان، شهرستان رزن با مقدار mSv 079/0±41/1 و شهرستان اسدآباد با مقدار mSv 044/0±955/0 به ترتیب بیشترین و کمترین میانگین دوز معادل سالانه اندازه گیری شده ناشی از پرتوزایی طبیعی فضای بسته (پرتوهای γ) را به خود اختصاص دادند. مقدار میانگین دوز معادل سالانه ناشی از پرتوزایی طبیعی فضای بسته در کل استان همدان برابر با mSv 070/0±20/1 می باشد. بیشترین میزان میانگین دوز ناشی از پرتوزایی طبیعی γ در فضای بسته در بین ساختمان های با عمر بیشتر و کمتر از 25 سال به ترتیب برابر با mSv 219/0±42/1 و mSv 149/0±44/1 بوده است. براساس این نتایج و یافته های حاصل از مطالعات قبلی در مورد اندازه گیری میزان پرتوهای گامای طبیعی در فضای باز استان، دوز موثر سالانه ساکنان استان همدان mSv 83/0 محاسبه گردید.
با توجه به نتایج به دست آمده از این مطالعه، میانگین دوز زمینه طبیعی سالانه ناشی از پرتوهای γ از میانگین توصیه شده در گزارش UNSCEAR (mSv 5/0) بیشتر بوده و دوز موثر سالانه ناشی از تابش پرتوهای گامای طبیعی ساکنان استان همدان نیز برابر با mSv 83/0 می باشد که در مقایسه با گزارش - UNSCEAR 2000 بالاتر از مقدار میانگین جهانی آن (mSv 48/0) است. لذا انجام مطالعات اپیدمیولوژیک جهت بررسی احتمال شیوع بیماری های مزمن مرتبط با تابش طبیعی اشعه در میان ساکنین استان پیشنهاد می گردد.