مفهوم آستانه ها در ژئومورفولوژی

یکی از موضوعات محوری در مطالعات ژئومورفولوژیک، بررسی چگونگی روند تغییرات در اشکال سطح زمین است. امروزه ماهیت مطالعات ژئومورفولوژی را تبیین و تحلیل فرم و فرایندهای ژئومورفیک موجود در سطح زمین تشکیل می دهد. این موضوع حاکی از حاکمیت دیدگاه سیستمی بر این علم است. در دیدگاه سیستمی تحلیل های ژئومورفیک براساس رابطه ی میان فرم و فرایند صورت می گیرد. آستانه های ژئومورفیک به این علت که شرایط مرزی در وقوع تغییرات را نشان می دهند و نیز به منظور درک تغییرات زمانی، یکی از مفاهیم اساسی در تئوری سیستمی است، از اهمیت قابل توجهی در ژئومورفولوژی برخوردار است. این مقاله که مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و استخراج مفاهیم نظری و کاربردی در حیطه ی آستانه ها و تعادل در راستای تحلیل های سیستمی با بهره گیری از منابع متعدد فارسی و لاتین است،تلاش دارد آستانه ها و طبقه بندی آن ها در ژئومورفولوژی را مورد مطالعه قرار دهد. همچنین، در ادامه نمونه هایی از مسائل ژئومورفولوژی مانند فرسایش خندقی، سیستم های مخروط افکنه ای و رودخانه ای به منظور درک بهتر موضوع، مورد بررسی اجمالی قرار می گیرد. نتایج نشان می دهد آستانه های ژئومورفیک به عنوان جدا کننده ی حالت های متفاوت یک سیستم از یکدیگر قابل شناسایی است. در واقع با وقوع آستانه، فرایندهای حاکم بر سیستم های ژئومورفیک تغییر پیدا می کند. این مفهوم اساسا بیان کننده ی شرایطی است که عملکرد یک فرایند درصدد رسیدن یک سیستم به تعادل جدید است. از نظر «شیوم» آستانه های ژئومورفیک به دو دسته ی 1) درونی؛ که مربوط به درون یک سیستم ژئومورفیک است و 2)بیرونی؛ که تحت تاثیر متغیرهای بیرونی مانند تغییرات اقلیمی و تکتونیکی و... قرار دارد طبقه بندی شده است.