بررسی پراکنش، فراوانی و اهمیت نسبی قارچ های بیماریزای طوقه و ریشه ماش در استان خوزستان

گیاه ماش با نام علمی (Vigna radiata (Wilczek به دلیل دارا بودن پروتئین بالا، دوره کشت کوتاه و گرمادوست بودن از حبوبات مهم کشت شده در مناطق گرم و نیمه گرم جهان می باشد. در ایران این محصول در سطح وسیعی در خوزستان کشت شده و در مقایسه با سایر استان ها از اهمیت بیشتری برخوردار است. از بیماری های مهم این گیاه بیماری های قارچی طوقه و ریشه است که در سراسر دنیا دارای اهمیت می باشد. در این تحقیق به بررسی و شناخت بیماری های طوقه و ریشه ماش در استان خوزستان پرداخته شد و اهمیت، فراوانی و پراکنش این عوامل مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور در تابستان و پائیز سال 1389 و 1390 از مناطق عمده ماش کاری استان خوزستان شامل ملاثانی، دزفول، شوشتر، آبید، گتوند، رامهرمز و سوسنگرد 78 نمونه جمع آوری شد و از نمونه های جمع آوری شده قارچ هایFusariun solani، Rhizoctonia solani و Macrophomina phaseolina جداسازی گردید. قارچ های فوق در اکثر مناطق استان مشاهده شد. بررسی آماری داده ها حاکی از آن بود که قارچ M. phaseolina با 51/ 70 درصد مهمترین عامل پژمردگی و خشکیدگی این گیاه در استان خوزستان می باشد و قارچ های R. solani با 95/ 17 درصد وF. solani با 54/ 11 درصد در درجه بعدی اهمیت قرار دارند. همچنین مشخص گردید که جدایه های قارچ M. phaseolina جداسازی شده از ماش از نظر حساسیت به کلرات به دو گروه حساس با 3/ 77 درصد و مقاوم با 7 /22 درصد تقسیم می شوند. جدایه های حساس به کلرات دارای فنوتیپ های محدود و پروش بوده و جدایه های مقاوم به کلرات دارای فنوتیپ متراکم بود. بررسی آماری بیماریزایی فنوتیپ های مختلف ماکروفومینا نشان داد که جدایه های مقاوم به کلرات با فنوتیپ متراکم شدیدا بیماریزا بوده و پس از آن جدایه های حساس به کلرات با فنوتیپ پروش قرار داشتند و جدایه های حساس با فنوتیپ محدود از دو گروه دیگر کم آزارتر بودند.