ایستارهای شالیکاران پیرامون تغییر الگوی کشت از برنج به مرکبات: پژوهشی برمبنای روش کیو

جامعه ی کشاورزی نظیر سایر جوامع، به دلایل مختلفی پیوسته در حال تغییر است و این تغییرات بستگی به بهره برداران و نگرش های آنان دارد. بنابراین، شناسایی این نگرش ها برای درک رفتار اجتماعی کشاورزان، بسیار حائز اهمیت است. در این پژوهش نیز با رویکردی اکتشافی و با استفاده از روش کیو، به واکاوی و دسته بندی نگرش شالیکاران شهرستان سوادکوه (استان مازندران) نسبت به تغییر الگوی کشت از برنج به مرکبات پرداخته شد. برای این منظور، گروهی از شالیکاران این شهرستان به صورت هدفمند انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات، شامل 60 کارت کیویی (60 گویه) بود که بعد از ارزیابی فضای گفتمان تهیه شد. شالیکاران با مطالعه ی نظرات درج شده در کارت، آن ها را در قالب طیف امتیازدهی کیو در سه دسته موافق، مخالف و بی نظر دسته بندی کردند. به منظور تجزیه و تحلیل داده های کیو، از نرم افزار PQmethod استفاده شد که ابزاری قدرتمند جهت شناسایی و دسته بندی الگوهای نگرشی متفاوت نسبت به یک پدیده می باشد. نتایج نشان داد که دسته بندی کارت های کیویی در سطح 0/01 معنا دار بود و این بدان مفهوم است که نگرش شالیکاران مورد مطالعه قابل تفکیک و دسته بندی می باشد. فزون بر آن، یافته های حاصل از آرایه های عاملی و امتیازهای استاندارد شده ی آن، نشان داد که نگرش شالیکاران در چهار الگوی نگرشی هم گرا به تغییر، واگرا به تغییر، بازنگران به تغییر و بی تفاوت به تغییر قابل تفکیک می باشند. بنابراین، پیشنهاد می شود مسئولین کشاورزی منطقه با سازوکارهایی مناسب، این نگرش ها را سازماندهی، هدایت و کنترل کنند، تا یکپارچگی کشت و افزایش تولید برنج در منطقه فراهم آید.