بررسی تنوع سیتوژنتیکی در جمعیت های شوید (Anethum graveolens L.)

شوید یکی از گیاهان دارویی است که در طب سنتی و مدرن استفاده می شود. جمعیت های زیادی از این گیاه در سراسر ایران کشت می-شوند. اطلاعات کمی درباره وضعیت سیتوژنتیکی این جمعیت ها وجود دارد. بنابراین این تحقیق به منظور بررسی صفات سیتوژنتیکی 15 جمعیت گیاه شوید جمع آوری شده از نقاط مختلف در قالب یک طرح کاملا تصادفی با سه تکرار با استفاده از روش استو آهن هماتوکسیلین انجام شد. صفات اندازه گیری شده شامل تعداد کروموزم، طول بزرگترین کروموزم، طول کوچکترین کروموزم، نسبت طول بزرگترین به کوچکترین کروموزم، میانگین نسبت بازوی بلند به کوتاه، میانگین نسبت بازوی کوتاه به بلند، میانگین طول کروموزم ها و شاخص تقارن کاریوتیپی در هر جمعیت بود. بر اساس نتایج به دست آمده، عدد پایه کروموزمی در تمام جمعیت های مورد مطالعه x=11و تعداد کروموزم 2n= 2x=22 بود. جمعیت های مورد مطالعه بر اساس روش دو طرفه استبینز، دو جمعیت گرگان و بهبهان را در کلاس 1A، جمعیت هلندی را در کلاس 2B و سایر جمعیت ها را در کلاس 2A قرار داد. بررسی عدم تقارن کاریوتیپی نشان داد که جمعیت های فریدن، هلندی و تیران دارای نامتقارن ترین کاریوتیپ و جمعیت های گرگان، بهبهان و شیراز دارای متقارن ترین کاریوتیپ بودند. دندروگرام حاصل از گروه بندی جمعیت ها بر مبنای ویژگی های کاریوتیپی، جمعیت ها را در چهار گروه قرار داد که از نتایج آن می توان جهت تعیین روابط تکاملی و جایگاه رده بندی جمعیت ها و انتخاب جمعیت های مناسب جهت تلاقی به منظور ایجاد تنوع استفاده کرد.