نقاشی ها و تزیینات دیواری خانه ملک التجار یزد

دوران قاجار عصر گسترش نقاشی دیواری و تزیینات دیواری در خانه ها به عنوان یکی از مهم ترین راه های های شکل دادن به فضای معمارانه است. در شهر یزد براثر تحولات اجتماعی و اقتصادی و گسترش تجارت، طبقه ای از افراد متمول شکل گرفت که تحت تاثیر ارتباط با خارج و تحولات فرهنگی و رقابت های میان خود، سعی داشتند با استفاده از این شیوه تزیینی، فضای خانه های خود را آراسته تر سازند؛ به همین دلیل در این دوره با دعوت هنرمندان شهر های دیگر ازجمله تهران و شیراز برای نقش اندازی در خانه های یزد روبه رو هستیم.
خانه تاریخی ملک التجار حدود 140 سال پیش در قلب بافت تاریخی و تجاری شهر یزد در بازار پنجعلی و در دربندی به همین نام ساخته شد. این خانه به مثابه یکی از نفیس ترین خانه های یزد در دوره قاجار است. فضای داخلی خانه پوشیده از تزیینات آیینه کاری و نقاشی های گل و مرغ روی گچ است که بنا به قول مشهور به لطفعلی صورتگر شیرازی نسبت داده شده است.
این پژوهش با بهره گیری از روش تاریخی توصیفی و با کمک مطالعات میدانی درصدد تبیین دلایل شکل گیری این شیوه هنری در شهر یزد و بررسی خانه ملک التجار و سبک نقاشی آن به عنوان نمونه ای بسیار ارزشمند از این دوره است. همچنین این پژوهش درپی بررسی صحت انتساب آثار نقاشی این خانه به آقا لطفعلی صورتگر از طریق مقایسه تطبیقی این اثر با دیگر آثار اوست.
نتیجه پژوهش نشان می دهد که دگرگونی بافت اجتماعی و شکل گیری طبقه تجار، که به نوعی به تغییر در ساختار زیبایی شناسی می انجامد، از دلایل پیدایش این هنرها و گرایش به هنر غربی بوده است و با اینکه نقاشی های خانه ملک التجار به شیوه نقاشی مکتب شیراز است، تفاوت آشکار آن با سبک و دیگر آثار لطفعلی صورتگر، انتساب این اثر به وی را ناممکن می کند.