بررسی رابطه بین هنجار تقابل اجتماعی و قانون گریزی استفاده کنندگان موتورسیکلت در شهر یزد

تحقیق حاضر، با هدف تعیین تفاوت میان استفاده کنندگان موتورسیکلت قانون گریز و استفاده کنندگان موتورسیکلت قانونمند، از نظر هنجار تقابل اجتماعی و مولفه های آن؛ یعنی تقابل اجتماعی منفی، باور به تقابل اجتماعی و تقابل اجتماعی مثبت انجام شد. این پژوهش، در قالب یک طرح مورد شاهدی و به ورت مقطعی انجام شد. 192 نفر از استفاده کنندگان موتورسیکلت که با توجه به شاخص ها و معیارهای کارشناسان پلیس راهنمایی و رانندگی، قانون گریز شناخته شده بودند (گروه مورد) و 192 نفر از استفاده کنندگان موتورسیکلت که از نظر کارشناسان پلیس راهور، قانونمند (گروه شاهد) تشخیص داده شده بودند، با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ایچندمرحله ای انتخاب شدند. این دو گروه، سپس از نظر مولفه های هنجار تقابل اجتماعی، با یکدیگر مقایسه شدند. ابزار جمع آوری داده ها، عبارت بود از: مقیاس هنجار تقابل (NRS). تفاوت معناداری میان استفاده کنندگان موتورسیکلت قانون گریز و استفاده کنندگان موتورسیکلت قانونمند از نظر هنجار تقابل اجتماعی به طور کلی (01/0 < p) و مولفه های آن؛ یعنی تقابل منفی (01/0 < p)؛ باور به تقابل (01/0 < p)؛ و تقابل مثبت (01/0 < p) وجود داشت. تحلیل رگرسیون لوجستیک چندگانه با روش سلسله مراتبی نشان داد که متغیرهای اجتماعی جمعیت شناختی (مرحله اول) 3/9 الی 4/12 درصد، و مولفه های هنجار تقابل اجتماعی (مرحله دوم)، بین 7/13 تا 2/18 درصد از واریانس متغیر ملاک قانون گریزی یا قانونمندی در استفاده از موتورسیکلت را تبیین نمایند. هنجار تقابل اجتماعی و مولفه های آن، نقش مهمی در کاهش و پیشگیری از تمایل استفاده کنندگان از موتورسیکلت در شهر یزد در ارتکاب قانون گریزی دارند. بنابراین، به منظور کاهش نرخ قانون گریزی در میان استفاده کنندگان از موتورسیکلت، بهتر است در کنار اجرای استراتژی های بازدارنده بیرونی، مانند جریمه کردن، مداخله های اجتماعی و رفتاری، به اقدام های مداخله ای اجتماعی و رفتاری به صورت تقویت هنجار تقابل اجتماعی پرداخته شود.